مديريت ريسك محيط‌زيستي خط لوله انتقال فرآورده‌هاي نفتي بندرعباس- سيرجان به روش پاپيوني (Bow_Tie)

Environmental Risk Management of Oil Products Transfer in Pipeline of Bandar Abbas-Sirjan by Using Bow_Tie Method

اين مطالعه با هدف ارزيابي و مديريت ريسك محيط‌زيستي خط لوله فرآورده‌هاي نفتي بندرعباس-سيرجان به طول تقريبي 273 كيلومتر به انجام رسيد. بدين منظور ابتدا ريسك محيط‌زيستي با روش سيستم شاخص‌گذاري ارزيابي شد. در اين راستا شناسايي مخاطرات و ارزيابي ريسك از طريق تحليل دو شاخص مخاطرات كل و آثار و تعيين امتياز ريسك بر اساس مدل ريسك نسبي روش شاخص‌گذاري صورت پذيرفت. سپس، امتياز ريسك با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS 9.3 در سه سطح ريسك زياد (08/0-26/0)، متوسط (26/0-44/0) و كم (44/0-62/0) در طول مسير خط لوله پهنه‌بندي شد. به منظور مديريت ريسك محيط‌زيستي از روش پاپيوني (Bow_Tie) بهره‌ گرفته شد. اين روش قابليت نمايش ارتباط تمامي مولفه‌هاي موجود در تحليل عوامل بالقوه آسيب‌رسان با اقدامات كنترلي، فعاليت‌ها و وظايف بحراني را دارد و روشن‌ترين تصويرسازي گرافيكي از مديريت ريسك است. نتايج اين مطالعه حاكي از آن است كه 7 درصد از مسير خط لوله واجد پتانسيل ريسك زياد (بازه امتياز ريسك 08/0 تا 26/0) است. موثرترين عوامل در بروز ريسك نيز ويژگي‌هاي طراحي (پتانسيل جابه‌جايي خاك) و پتانسيل تخريب عوامل ثالث شناخته شد. براي كاهش و كنترل ريسك‌هاي شناسايي‌شده نيز راهكارهاي مديريتي در قالب مدل پاپيوني ارايه شد. از جمله اقدامات پيشگيرانه و كنترلي پيشنهاد‌شده مي‌توان به ايجاد سيستم هشدار‌دهنده، عكس‌العمل مناسب نسبت به تماس‌ها، استفاده از تجهيزات نگهدارنده، قطع سريع جريان داخل لوله، تخليه فرآورده‌هاي داخل لوله، اطلاع‌رساني سريع و احيا و بازسازي مناطق آسيب‌ديده اشاره كرد.

The current study was carried out with the aim of environmental risk assessment and management of 26 inch petroleum product pipeline from Bandar Abbas to Sirjan (273 km). For this purpose, the environmental risk assessment was performed using the method of Indexing System. Accordingly, identification of hazards and assessment of risks were performed by analyzing two indices; Sum index and Leak Impact index. Afterwards, the risk score was determined based on relative risk model of indexing system. Subsequently, a zonation was made of the pipeline route at three levels of high (0.08-0.26), medium (0.26–0.44) and low (0.44–0.62) risks using Arc GIS 9.3 software. For environmental risk management Bow-tie Method was applied. The method has the ability to display the relationship between all components applied in the analysis of potential harmful factors with control measures, activities and critical duties. This offers the clearest graphic illustration of the risk management. The obtained results indicated that 7% out of the entire route has a high-risk potential with a risk score range of 0.08 to 0.26. Designing features (potential for soil movement) and third party damage were identified as the most effective factors causing risk in the study area. To mitigate and control the identified risks some managerial strategies were presented in the form of Bow-tie Model. Some of the preventative and control measures are including installing warning systems, appropriate response to calls, applying maintenance equipment, quick disconnect of flow inside the pipe, quick informing and restoration and reconstruction of affected areas.