تحليل رابطه مدل كسب و كار وراهبردهاي ژنريك پورتر در سازمان هاي با تكنولوژي پيشرفته با رويكرد پيمايشي

An Analysis of the Relationship Between Business Model of High-tech Firms and Porter`s Generic Strategies using a survey approach

مدل كسب و كار به عنوان يك مفهوم نوين مديريتي در دو دهه گذشته به شدت مورد علاقه پژوهشگران، مديران اجرايي و تحليل گران كسب و كار قرار گرفته است. پژوهشگران هنگامي از واژه مدل كسب و كار استفاده مي كنند كه خواهان توصيف منطق خلق ارزش يك سازمان هستند. با توجه به گستردگي ديدگاه هاي مطرح شده درباره مفهوم و كاركرد مدل كسب و كار، پرسش هاي زيادي در مورد نسبت اين مفهوم باراهبرد، مطرح شده است. مقاله حاضر نخست به بررسي عميق ادبيات مدل كسب و كار پرداخته و سپس ديدگاه هاي پژوهشگران درباره نسبت راهبرد و مدل كسب و كار را مورد بررسي قرار داده است. در ادامه، با استخراج يك چارچوب مفهومي در قالب يك پژوهش ميداني، ارتباط آرايش اجزاي مدل كسب و كار با راهبرد هاي ژنريك پورتر در سازمان هاي با فناوري پيشرفته مقايسه شده است. براي گروه بندي سازمان ها بر اساس انواع راهبرد و مدل كسب و كار از تحليل خوشه اي بهره گرفته شده و سپس به منظور سنجش ميزان تناسب ماهيت راهبرد و مدل كسب و كار درآن‌ها عملكرد سازمان ها مورد مقايسه قرار گرفته است. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه آرايش مدل كسب و كار در سازمان هايي كه راهبرد آن ها رهبري هزينه است با آرايش مدل كسب و كار سازمان هايي كه راهبردآن ها تمايز است، تفاوت معني‏داري دارد.

As a new management concept, business model has been highly emphasized by academics, practitioners and business analysts in last 2 decades. Academics use the term “business model” when they want to describe the rationale of value creation and value capture in an organization. Since perspectives in defining business model concept and function is highly diverse, many ambiguities has been arisen regarding the relation of business model and strategy. To shed light on this issue, the present article first investigated the business model literature and then reviewed the different views regarding business model and strategy relationship. In second stage, a research framework was developed to address business model elements arrangement fit to Porter`s generic strategies in a field study of high-tech firms. Also, Clustering Analysis was used to group firms based on their business models and strategies and then performance of firms was compared to investigate the fit between business model elements and each porter`s generic strategies. At last, results have revealed that the arrangement of business model in firms which follow cost leadership strategy was different from the arrangement of business model in firms that follow differentiation strategy.