تاثير اخلاق در بينش‌ها با تكيه بر انديشه تفسيري آيت الله جوادي آملي

The Influence of Morality on Insights Based on Āyatullāh Jawādī Àmulī’s Commentarial Thought

از منظر دين، سعادت انسان معلول بينش‌ها و باورهاي درست و اخلاق و رفتار برخاسته از فطرت و مطابق با خواست شريعت است. همان‌گونه كه اخلاق و رفتار آدميان پيامد نوع بينش‌ها و باورهاي آنان است، بر بينش‌ها و باورهاي آنان نيز اثرگذار است؛ رفتار يك انسان به‌تدريج موجب پيدايش صفات و ملكاتي مثبت يا منفي مي‌گردد. صفات و ملكات منفي، بينشي متناسب با خود پديد مي‌آورد كه گاهي به انكار حقيقتِ روشن مي‌انجامد. صفات و ملكات مثبت، موجب تثبيت و تقويت بينش‌هاي فطري و عقلي و سبب تابش نور معرفت و حكمت بر دل مي‌گردد. ريشه اخلاق و رفتار منفي، حبّ دنيا، و ريشه اخلاق و رفتار مثبت، دوري از حبّ دنيا است. اين حقيقتي است كه قرآن و سنّت، برآن تصريح كرده‌اند و موجب پيدايي قالبي خاص براي انديشه عالمان مسلمان، به‌ويژه حكيمان و عارفان در باب معرفت‌شناسي شده است. مقاله حاضر با تكيه بر انديشه آيت الله جوادي آملي اين حقيقت قرآني را توضيح مي‌دهد.

From a religious point of view, man’s happiness is achieved through correct insights and beliefs as well as the character and behavior deriving from the primordial nature and in accordance with the religious law. As the character and behavior of people is the outcome of the kind of their insights and beliefs, it has also an impact upon them. Man’s behavior gradually brings about positive or negative qualities and innate dispositions. Negative qualities and innate dispositions produce an insight in conformity with them which sometimes leads to denial of obvious truths, while positive qualities and innate dispositions establish and reinforce innate and intellectual insights causing heart to become luminous with the light of knowledge and wisdom. Attachment to this world is the root of negative characters and behaviors and abstaining from attachment to this-worldly desires is the root of positive characters and behaviors. The Qur’an and Tradition (al-Sunna) have stressed the importance of this fact and originated a specific frame for thoughts of Muslim scholars, particularly mystics and philosophers on epistemology. Relying on of ?yatull?h Jaw?d? Amul?’s thought, the present article explains this Qur’anic reality.