ارزيابي تنوع زيستي گياهان علفي در ارتباط با عوامل فيزيوگرافي در اكوسيستم‌هاي جنگلي زاگرس مياني ـ منطقه حفاظت شده دالاب

The evaluation of herb Layer biodiversity in relation to physiographical factors in south of Zagros forest ecosystem (Case study: Dalab protected area)

رويشگاه زاگرس به عنوان يكي از منابع مهم بيولوژيك كشور داراي اهميت ويژه اي از نظر وسعت(40 درصد كل جنگل ها)، گونه‌هاي گياهي و جانوري، ذخاير ژنتيكي، عناصر رويشي زيراشكوب مي‌باشد. با توجه به حضور دام و دامدار در اين اكوسيستم‌ها اطلاع از وضعيت تنوع و غناي گونه‌اي گياهان، به منظور آگاهي از سلامت آنان و در صورت ضرورت احيا پوشش گياهي اين مناطق ضروري است. جهت تعيين تنوع و غناي گونه‌اي گياهان زيراشكوب در رابطه با عوامل فيزيوگرافي (ارتفاع، جهت و شيب) در قسمتي از اكوسيستم جنگلي زاگرس مياني، منطقه حفاظت شده دالاب به مساحت 1000 هكتار در شمال استان ايلام انتخاب گرديد. در اين مطالعه پس از تعيين سطح قطعه نمونه به روش سطح حداقل (Minimal Area)320 قطعه نمونه به ابعاد 2×2 متر در غالب ترانسكت هايي در دامنه هاي مختلف در جهت ارتفاع مستقر و قطعات نمونه با فاصله 100 متر از هم در منطقه مذكور برداشت گرديد. در هر قطعه نمونه فهرست گونه‌هاي علفي و درصد پوشش آنها ثبت گرديد. طيف زيستي بر اساس روش رانكاير تعيين و به منظور ليست وضعيت تنوع زيستي از شاخص هاي مختلف استفاده شد. نتايج نشان داد كه ارتفاع از سطح دريا بر تنوع و غناي گونه‌هاي علفي تاثير معني‌داري داشته، به طوري كه بيشترين تنوع و غنا در دامنه ارتفاعي پايين (كمتر از 1600 متر) و كمترين تنوع و غنا در ارتفاعات بالا (بيشتر از 1800 متر) مشاهده شد. همچنين نتايج نشان داد كه جهت دامنه بر تنوع و غناي پوشش علفي اثر معني‌داري دارد و جهت جنوبي بالاترين غنا و تنوع گونه‌اي را داشته، درحالي كه تفاوت معني‌داري براي يكنواختي از اين نظر مشاهد نگرديد. علاوه بر اين، شيب تاثير معني داري بر غنا و تنوع داشته و بيشترين تنوع و غناي گونه‌اي در شيب‌هاي كمتر از 30 درصد مشاهده گرديد.

Zagros ecosystem is considered as one of the most important biological sites in the country. This ecosystem is very important in terms of size (40 percentage of total forest), flora and fauna species, genetic reserves, under story vegetation and such like. Considering the large number of traps and ranchers in this region, having the essential details and information about the plant species diversity is highly important in order to revive the vegetation in the area. For evaluation of plant species diversity and richness of herbaceous species related to physiographic factors, part of DALAB area in north of ILAM approximately 1000 ha in central Zagros forest was selected. For this study 320 plots (2×2 meter) on different aspect transect were selected and in each plots all of herbaceous and surface covers evaluated. The results of this study showed elevation had significant difference on plant species diversity and richness, low altitudes class (1600 > ) has the most, while the high altitudes class (1800 < ) has the least diversity. Results showed that aspect had a significant impact on plant species diversity and richness of herbaceous species and Plant species diversity and richness higher in south aspect than other aspect though it did not have any significant difference with regard to evenness. The results also showed that the slope had significant effect on plant species diversity and richness and heist plant species diversity and richness in < 30 slope class.