سازوكار جايگيري باتوليت گرانيتوييدي شيركوه با استفاده از روش فابريك مغناطيسي ‏

Emplacement Mechanism of Shir-Kuh Granitoid Batholith with Using AMS ‎Method

باتوليت گرانيتوييدي شيركوه با سن كرتاسه زيرين به درون شيل‌ها و ماسه‌سنگ‌هاي سازندهاي نايبند- شمشك پهنه ايران مركزي تزريق گرديده و از سه واحد اصلي گرانوديوريت، ‏مونزوگرانيت و لوكوگرانيت تشكيل شده است. براي شناسايي سازوكار جايگيري و همچنين تقدم و تاخر ماگماهاي سازنده باتوليت شيركوه از روش انيزوتروپي خودپذيري مغناطيسي (‏AMS‏) ‏استفاده شد. اين سنگ‌ها به دليل داشتن خودپذيري مغناطيسي ميانگين پايين (‏mSI‏400‏Km < ‎‏) وابسته به گرانيت‌هاي پارامغناطيس هستند و از آنجا كه بيوتيت مهم‌ترين كاني آهن‌دار و در ‏بردارنده اصلي مغناطيس‌پذيري بوده است، انطباق خوبي ميان انيزوتروپي خودپذيري مغناطيسي و تركيب سنگ‌شناسي وجود دارد. تلفيق داده‌هاي مغناطيسي (نقشه‌هاي خط‌وارگي و ‏برگ‌وارگي مغناطيسي، متغيرهاي ‏K، ‏TوP‏)، مطالعات ريزساختاري همراه با داده‌هاي صحرايي و سنگ‌شناختي نشان مي‌دهد دست‌كم دو پهنه تغذيه‌كننده در باتوليت شيركوه به صورت ‏بازشدگي‌هاي كششي در قاعده پوسته بالايي به عنوان كانالي براي تزريق ماگما رفتار كرده‌اند. با توجه به تفريق پيش‌رونده واحد‌هاي مختلف و همچنين الگوي منطقه‌بندي مشاهده‌شده درآنها به ‏نظر مي‌رسد سازوكار جايگيري باتوليت گرانيتوييدي شيركوه از راه باز‌شدگي دوگانه و پرشدگي پيش‌رونده آنها توسط بسته‌هاي ماگمايي مختلف صورت گرفته است. اين بازشدگي به ‏صورت پله‌اي وكم و بيش به موازات پهنه برشي راست‌گرد ناحيه‌اي بوده و پرشدن پيش‌رونده اين بازشدگي‌ها به ترتيب از واحد گرانوديوريتي شروع شده، با واحد مونزوگرانيتي ادامه يافته و با ‏واحد لوكوگرانيتي به پايان رسيده و موجب به وجود آمدن باتوليت شيركوه شده است.‏

The Lower Cretaceous Shir-Kuh granitic batholith in central Iran intruded to the sandstones and shales of Nayband-Shemshak Formation. The ‎batholith consists of three main granodioritic, monzogranitic and leucogranitic units. The anisotropy of magnetic susceptibility technique (AMS) ‎was used for distinguishing relative chronology between emplacements of the magma batches in Shir-Kuh batholith. The rather low susceptibility ‎magnitudes (Km < 400mSI) call for the dominance of biotite as magnetic carriers, considered as typical of the so-called paramagnetic granites and ‎there is a first-order correlation between magnetic susceptibility and rock-type. The various magnetic data (magnetic lineation and foliation maps, ‎K, P and T parameters), complemented by field and microstractural observations, allow us to propose that the two main feeders of the batholith ‎represent tension gashes that formed at the base of the brittle crust and served as conduits for the magma. The progressive differentiation of ‎magmas associated with petrographic zoning of the Shir-Kuh Batholith is therefore viewed as progressive opening and infilling of the En echelon ‎gashes more or less parallel to the regional dextral shear zone. The filling started with granodiorites, followed with monzogranites and ended with ‎leucogranites and resulted in the construction of the batholith. ‎