توزيع جغرافيايي سو تغذيه در كودكان زير پنج سال استان آذربايجان غربي

GEOGRAPHICAL DISTRIBUTION OF NUTRITION DEFICIENCY AMONG CHILDREN UNDER FIVE YEARS OLD IN THE WEST AZERBAIJAN PROVINCE, IRAN

پيش زمينه و هدف: شيوع سو تغذيه پروتيين - انرژي ، روند كاهنده‌اي را در كودكان زير 5 سال دارا بوده است، ولي اين مشكل در برخي از استان‌ها از جمله آذربايجان غربي همچنان يكي از اولويت‌هاي مهم حوزه سلامت مي‌باشد. در اين بررسي شيوع سوي تغذيه در كودكان زير پنج ساله تعيين و با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي، مناطق پر خطر كه نيازمند مداخله هستند، به تصوير كشيده مي‌شود. مواد و روش‌ها: در يك طراحي مقطعي و با روش نمونه گيري خوشه‌اي تعداد 3341 كودك زير پنج سال در مناطق شهري و روستايي استان آذربايجان غربي مورد بررسي قرار گرفتند. نمره Z شاخص‌هاي قد براي سن، وزن براي قد و وزن براي سن هر كودك بدست آمد. درصد شيوع سو تغذيه بر اساس شاخص‌هاي كم وزني، كوتاه قدي و لاغري براي شهرستان‌هاي استان با استفاده از نرم افزار ARC GIS 9.3 رسم گرديد. يافته‌ها: شيوع كوتاه قدي تغذيه‌اي، لاغري و كم وزني متوسط تا شديد در كودكان زير 5 سال در سطح استان به ترتيب 7/8، 5/7 و 3/4 درصد محاسبه شد. شيوع ‏شاخص‌هاي سو تغذيه در سطح استان يكنواخت نبوده و كودكان ساكن در شهرستان پيرانشهر بيشترين شيوع كوتاهي قد (5/30 درصد) و ‏شهرستان سردشت بيشترين شيوع لاغري (6/9 درصد) را داشتند. شيوع كوتاهي قد در كودكان ساكن در مناطق روستايي بيشتر از مناطق ‏شهري بود‎(P < 0.05) ‎‏ ولي اين تفاوت در مورد لاغري و كم وزني معني دار نبود ‏‎(P > 0.05)‎‏. ‏ بحث و نتيجه گيري: شيوع سو تغذيه مزمن دركودكان زير 5سال در سطح استان بيش از دو برابر بيشتر از ميانگين كشوري بوده و در برخي شهرستان‌ها مانند پيرانشهر بيش از هشت برابر ميانگين كشوري است كه جزو مناطق با شيوع بالا طبقه بندي مي‌شود. به نظر مي‌رسد طراحي و اجراي مداخله‌اي در زمينه بهبود تغذيه و ساير شاخص‌هاي اقتصادي و اجتماعي به عمل آيد.

Background & Aims: The prevalence of protein-energy malnutrition has been a ‎prudent decrease in all malnutrition levels. ‎However, it is one of the important ‎health problems in the west Azerbaijan province .In this study we determine ‎the prevalence of malnutrition among children less than 5 years and identify ‎hot points of using Geographic Information System in West Azerbaijan ‎province.‎ Materials & Methods: In cross-sectional study based on a cluster sampling, weight and height of ‎ ‎‎3341 children between 0-59 months ‎old in West Azerbaijan province in 2008 year were gathered. ‎Z scores calculated for three indicators: height for age, weight ‎for height and weight for age‏ ‏‎.Geographical distribution pattern of underweight, stunting, and wasting indicators‎ in ‎1‎‎4‎ districts of the ‎province depicted by Geographical Information System (ARC GIS 9.3)‎ software. ‎ Results: 8.7%, 7.5% and 4.3 % of the children aged less than five years suffered from stunting, wasting, and underweight respectively; ‎the prevalence of ‎ malnutrition indexes varies at districts level of this province. The prevalence of ‎stunting (30.5%) and wasting (9.6%) were highest among piranshahr and sardasht children ‎respectively .The prevalence of stunting significantly higher among rural vs urban ‎children ‎(P < 0.05), although there is no significant difference between wasting and underweight ‎among rural vs urban areas‏‎(P > 0.05)‎‏. ‏‎ ‎ Conclusion: The prevalence of protein-energy malnutrition was twofold higher ‎than mean national level among ‎children under five years old; piranshar district were classified as high prevalence of malnutrition (eight fold of ‎natial level) . It appears that subjective strategies are required to improve the nutritional and ‎health, socioeconomic ‎indicators in this province. ‎ Key words: protein-energy malnutrition ‎, prevalence, geographical distribution map, GIS