مقايسه و پيشينه قوانين موضوعه حقوق جنگ معاصر در سيره و گفتار امام علي(ع)

A Comparison of the Principles Set Forth in Imam Ali’s Sira and Statements with the Provisions Contained in the Contemporary Law on War

در اين پژوهش ضمن بررسي اصول و موازين حقوق جنگ يا حقوق بشردوستانه معاصر، پيشينه آن در جنگهاي عصر امام علي(ع) تشريح و با اين قوانين مقايسه شده است. اين بررسي نشان مي‌دهد آن حضرت قرنها قبل از تصويب معاهدات بين‌المللي و كنوانسيونهاي مختلف حقوق بشر دوستانه، به رعايت موازين انساني در جنگ اهتمام ورزيده و اصولي را پايه‌گذاري كردند كه نه تنها براين قوانين و معاهدات مقدم‌تر است، بلكه در برخي امور مثل تقدم صلح بر جنگ، دعوت به صلح و اقناع دشمن قبل از درگيري، امان دادن و پرهيز از امان‌شكني و غدر، تصرف نكردن غنايم غير جنگي و بازگرداندن آن به خانواده و ورّاث مقتولان، عدم مقابله به مثل، منع تخريب سرزمين و خانه‌هاي غير نظاميان نيزدر مقايسه باقوانين موضوعه به مراتب انساني‌تر، اخلاقي‌تر و داراي مزيتهاي بيشتر و حتي منحصر به فرد است. اين رفتار مي‌تواند از يك طرف به عنوان الگويي برجسته در عصر حاضر مورد توجه قرار گيرد و از طرف ديگر، تبليغات سو معاندان اسلام، كه همواره مسلمانان را به جنگ‌طلبي و خشونت متهم مي‌كنند خنثي سازد؛زيرا اين موازين بر مباني آموزه‌هاي قرآني و سيره نبوي استوار شده است و مي‌تواند مغايرت رفتارهاي خشونت‌بارو كشتارهاي بيرحمانه‌اي را، كه عده‌اي به نام اسلام در برابر غير نظاميان و شهروندان مسلمان در قالب عملياتهاي انتحاري در كشورهايي مثل عراق، پاكستان، سوريه و... انجام مي‌دهند، با آموزه‌ها و رفتارهاي بزرگان اين دين روشن سازد.

While studying the principles and criteria of the law of war or contemporary humanitarian law, this research describes the background of these laws in the wars fought in the time of Imam Ali and compares them with each other. This study shows that Imam Ali made full efforts to observe humanitarian standards in wars for centuries before the adoption of international treaties and different conventions on humanitarian law, and that he managed to establish principles which not only deserve to be given priority against those treaties and conventions, but also are considered more humanitarian and more ethical, and possesses more and even unique advantages and benefits- than the contemporary laws- in a few cases such as the priority of peace over war, inviting the enemy to peace and convincing them before any engagement, giving a quarter and avoiding not giving a quarter, not taking the non-war spoils and returning them to the families and people who inherit from the killed, not retaliating, and not destroying the civilian lands and homes. This kind of behaviour can be considered as a remarkable model in the present day. Further, it can neutralize the negative propaganda on the part of the anti Islam enemies who are constantly accusing Moslems of violence