هرمنوتيك ويلهلم ديلتاي و نسبت آن با علوم انساني

Wilhelm Diltai’s Hermeneutics and Its Relation to Humanities

ويلهلم ديلتاي يكي از فيلسوفان هرمنوتيك دوره ي كلاسيك است كه نقش بسيار مهمي در بسط علم هرمنوتيك داشته است. بيشترين سهم ديلتاي در فلسفه، تحليل معرفت شناسانه ي وي از علوم انساني و دفاع از ارزش و جايگاه آن است. بررسي علل توجّه ي ديلتاي به علوم انساني نشان م يدهد كه دوران ديلتاي مقارن بود با طرد كامل علوم انساني و رشد و بسط بي سابقه ي دانش تجربي يا علوم طبيعي. بنابر اين ديلتاي در واكنش به سيطره ي علوم طبيعي كوشيد تا مقدمات عينيّت بخشي به علوم انساني را فراهم نمايد و ارج و اعتباري همانند علوم طبيعي براي آن پيدا نمايد. اين مسيله سبب طرح پرسش بنيادين در انديشه ي ديلتاي گرديد و آن اين كه فهم و شناخت قطعي، عيني و معتبر چگونه در علوم انساني آن چنان كه در علوم طبيعي وجود دارد، امكان پذير است؟ديلتاي پس از تاَمل بسيار به اين نتيجه رسيد كه علت كاميابي علوم طبيعي به اين خاطر است كه آنها براي خود پايه و اساس محكم و روش درست اختيار كرده اند. در حالي كه علوم انساني نه پايه و اساس محكمي دارد ونه روش درستي اختيار كرده است. لذا ديلتاي رسالت خود را پايه گذاري علوم انساني از يك سو و تهيه و تدوين روش مناسب براي آن از سوي ديگر م يدانست. به همين دليل و براي رسيدن به اين مقصودديلتاي كار خود را از سال 1883 آغاز و تا پايان عمر در پي انجام آن بود. حاصل اين تلاش بي وقفه نگارش و چاپ چندين كتاب ارزشمند است كه كتاب “مقدمه بر علوم انساني”اولين و كتاب”تشكل جهان تاريخي در علوم انساني”آخرين آن است. ديلتاي در كتاب”مقدمه بر علوم انساني”در اصل پديدار بودن يا امور واقع متعلق به آگاهي، منشا هر چيزي كه وجود دارد)اشيا و احساسات( را به يك حالت رواني يا دروني فرو كاست و بنيادو اساس علوم بويژه علوم انساني را بر آن بنا نمودو طريق خود انديشي يا درون نگري را براي دريافت و يا شناخت آن برگزيد. اما بعدها متوجّه شد كه با اين تحليل نمي تواند مشكل عينيّت علوم انساني را بر طرف نمايد. لذا با تغيير نگرش خود، بحث عينيّت يافتگي روح را جايگزين امور واقع متعلق به آگاهي نمود تا شايد به اين طريق هم مشكل فهم را حل نمايد و هم از اعتبار و عينيّت علوم انساني دفاع نمايد. هدف اين مقاله بررسي فراز و فرودديلتاي در اين راه ناهموار است.

Wilhelm Diltai is one of the hermeneutics philosophers in the classic era having a very crucial role in developing hermeneutics. His most contribution in philosophy is the epistemological analysis of humanities and defending its value and position. The investigation of why he has been so interested in humanities indicates that his living period was contemporaneous to the total rejection of humanities and vast development of experimental and natural sciences. Thus, Diltai, in reaction to the natural sciences dominance, tried to objectify humanities and establish a credit and value for it like natural sciences. This gave rise to the fundamental question in Diltai’s thought: How can definite, objective and authentic recognition and realization be possible just like natural sciences? After vast thinking, he came to know that the reason of achievement natural sciences had was that they pursued a definite foundation and a thorough method. This was lacking in humanities. Diltai aimed to first found humanities, then provide and design a convenient method for it. To achieve this end, Diltai started his job from 1883 to the end of his life. The result was publication of several books the first of which was ‘An Introduction to Humanities’ and the last of which was ‘Formation of the Historical World in Humanities’. Diltai, in his first book, related the origination of everything (things or feelings) to a mental or inner state and based the sciences specially humanities on it and selected self -thought and introspection to perceive or realize it. Then, he came to know that he could not solve the objectivity issue with such an analysis. So, changing his attitude, he replaced awareness affaies with objectivity of spirit to both solve the objectivity problem and defend the authenticity and objectivity of humanities. The aim, here, is to study Diltai’s ups and downs in this tren