معرفي و ارزيابي كتاب: تبار شناسي تهديدات نرم اقتصادي عليه جمهوري اسلامي ايران

تهديد، مفهومي انتزاعي است كه در هم تنيدگي عميقي با مفهوم امنيت ملي دارد. تهديدهاي امنيت ملي را مي‌بايست از تهديدهاي روزمره حاصل كارهاي عادي زندگي در جوّ رقابت آميز بين‌المللي تفكيك كرد. تعريف دقيق از تهديد به دليل چند وجهي بودن و ارتباط آن با امنيت ملي، منافع ملي، اهداف و راهبرد، پيچيده و مشكل است. تهديد نرم عبارت است از هرگونه اقدام غيرخشونت‌آميز كه ارزشها و هنجارها را مورد هجوم قرار دهد و در حد نهايي، منجر به تغيير در الگوهاي رفتاري و خلق الگوهاي جديدي شود كه با الگوهاي رفتاري نظام حاكم تعارض داشته باشد. اگر چه تهديد نرم نيز همانند تهديد سخت در ابعاد مختلفي مي‌تواند شكل گيرد ، با وجود اين ، تجلّي و نمود آن در ابعاد اجتماعي، سياسي و فرهنگي بيشتر است. همان طور كه قبلاً بيان شد، مفهوم تهديد به واسطه انتزاعي بودنش ، همواره با ميزاني از ابهام همراه است. پديده‌ها (تهديد‌هاي نرم) در حال تكوين هستند و همه آنها در عرصه ذهنيت توليد مي‌شوند. همچنين در فضاي اجتماعي، به دليل سيّاليت زيادي كه پديده‌ها دارند، تهديد‌ها در ابتدا چندان به صورت عيني ظهور و بروز ندارند. به عبارت ديگر؛ اگر چه شناخت پديده‌ها معمولاً‌ پس از ظهور عيني شان مورد توجه خاص قرار مي‌گيرند، اما موضوعات، قبل از مقطع ظهور عيني وجود دارند و تاثير گذارند. اساساً تهديدهاي نرم داراي هويت نامحسوس و متحوّلند و چيزي به عنوان تهديد عيني وجود ندارد. شبكه روابط علّي در حوزه تهديدهاي نرم نيز پيچيده بوده و متغيّرهاي واسط متعددي وجود دارد كه جا براي مداخله را فراهم مي كند. لذا كشف روابط در اين مرحله ، بسيار مشكل و سخت است. تهديدهاي نرم، براندازي نرم، اقدامات غير خشونت آميز، انقلاب‌هاي رنگين و مخملي، انقلاب خاموش و جنگ نرم، واژگاني هستند كه طي سال‌هاي اخير فضاي فكري انديشمندان و صاحب نظران امور امنيت ملي را به خود مشغول نموده است. علي‌رغم تهديد جدي و آشكار شدن موارد بسياري از اين دست، متاسفانه اقدام بنياديني در توليد نظريه‌هاي بومي در راستاي شناخت ماهيت اين نوع تهديد و راه‌هاي مقابله با آن صورت نگرفته است. اين موضوع در بعد تهديدهاي نرم اقتصادي وضع نابسامان‌تري دارد. فقر منابع و نپرداختن مراكز علمي و پژوهشي كشور به اين بعد از تهديدها، مي‌تواند منجر به غفلت راهبردي و ضربه‌پذيري از اين ناحيه به انقلاب و كشور بشود. تهديد نرم اقتصادي به الگوي‌هاي رفتاري اقتصادي يا اقدامات اقتصادي غير خشونت آميزي گفته مي‌شود كه از سوي بازيگر يا بازيگراني مشخص عليه بازيگر يا بازيگران مشخص ديگري از طريق اقناع يا القا به كار گرفته مي‌شود و امنيت ملي آنان را با خطر مواجه مي‌كند. دشواري درك تهديد نرم اقتصادي در مراحل اوليه و اهميت زياد آسيب پذيري‌هاي هر نظام به عنوان بستر ساز شكل گيري و تحقق تهديدهاي نرم از جمله ويژگي‌هاي آنان است.