بررسي نقش معنايي پسوند-ي ‌در ز بان فارسي

The study of semantic contribution of -i suffix in Farsi

اين مقاله به بررسي نقش معنايي پسوند-ي در چارچوب نظريه نمود معنايي واژي ليبر مي‌پردازد. اين نظريه با استفاده از هفت مشخّصه معنايي و يك اصل به نام اصل هم‌نمايگي، نقش معنايي عناصر واژي و عملكرد آنها را در فرايندهاي تركيب، اشتقاق و تغيير مقوله بررسي مي‌كند. اين نظريه براي هر عنصر واژي حتّي وندها هم يك اسكلت معنايي و يك بدنه معنايي در نظر مي‌گيرد. نتيجه حاصل از اين بررسي اين است كه پسوند -ي دو وند هم‌آوا است كه هر كدام يك نقش دارد: اسم‌سازي و صفت‌سازي؛ -ي اسم‌ساز اسكلت معنايي [-مادّه، پويا ([ ]) < پايه > ] و -ي صفت‌ساز اسكلت [-مادّه، ([ ]) < پايه > ] را به اسكلت پايه اضافه‌مي‌كند. ديگر نقش‌هاي منتسب به ‌آنها به دلايل ديگري مانند گسترش معنايي و نياز دنياي واقعي گويشور به عناصري و نبود وندهاي لازم براي ساخت آن عناصر باعث شده كه اين وند براي اين نقش‌ها هم به‌كار رود.

This paper deals with the semantic contribution of -i suffix in Farsi based on Lieber’s lexical semantic representation theory. This theory using seven semantic features and a principle called co-indexation principle studies the semantic contribution of lexical items and their function in compounding, derivation and conversion. This theory assumes that each lexical item even affixes has one semantic skeleton and one semantic body. This paper shows that -i suffix is essentially two homophonic suffixes and each one has its own semantic role: noun maker -i adds the skeleton [-material, dynamic ([ ]) < base > ] and adjective maker -i adds [-material ([ ]) < base > ] to the base. Other functions that are considered for this suffix is due to some other reasons such as semantic extension and the speakers’ need in the real world and lack of necessary affixes to do that function in the language.