بررسي مقايسه اي ساخت اضافه در زبان فارسي بر اساس الگوي هاي شناختي و غيرشناختي

A Cognitive and Non-cognitive Study of the Ezafe Construction in Persian

ساخت اضافه گونه­هاي متفاوتي دارد كه بين آنها روابط مبتني بر توارث­ (فرايند استعاره سازي از ساخت اوليه-عيني به پيچيده-انتزاعي) وجود دارد. اين مقاله به بررسي گونه بنيادين ساخت اضافه و مشتقات آن از ديدگاه شناختي و غيرشناختي مي­پردازد و از مطالعات در زماني جهت روشن­تر شدن روند استعاره سازي ساخت اضافه در زبان فارسي بهره مي­گيرد. مطالعات درزماني ساخت اضافه در زبان فارسي نشان مي­دهد كه گونه بنيادين ساخت اضافه در فارسي به لحاظ تاريخي از حالت اضافي در فارسي باستان مشتق شده و سپس در فرايند استعاره سازي، ساخت­هاي پيچيده­تر از آن منشعب شده­اند. همچنين در بررسي جنبه­هاي شناختي مسيله سعي شده است كه با استفاده از اصول شناختي (همچون روابط توارث، اصل نماسازي و فرضيه رمزگذاري ساحت) نموداري از ساخت اضافه و مشتقات آن ارايه و از اين طريق، ساخت بنيادي و ساخت­هاي متعددي كه از طريق فرآيند توارث از آن مشتق شده­اند مشخص شود. نتايج اين تحقيق در راستاي تثبيت مفهوم استعاره سازي نشان مي‌دهد كه عوامل تجربي و ساختي اوليه و بنيادي در فرآيند مذكور براي شكل گرفتن ساخت­هاي هاي متاخر نقش اصلي را ايفامي­كنند.

This paper investigates the Ezafe construction in Persian based on the cognitive and non-cognitive approaches. After providing a short review of the issue from traditional and formal perspectives, the current paper tackles the issue primarily on the basis of cognitive linguistics, namely construction grammar. The Ezafe construction in Persian consists of a number of constructional meanings on which inheritance links dominate. Inheritance links are defined as metaphorization process in which a complex-abstract structure is derived from a basic-concrete concept. This paper is, however, focused on the basic structure of Ezafe and its derivations in Persian. Furthermore, for the analysis of semantic expansion of Ezafe the through metaphorization, we will also provide some diachronic analysis to detect its possible original and prototypical meaning. At end, we represent the Ezafe diagram based on inheritance links among the basic structure and its derivations, having taken some advantages of some cognitive principles like scene encoding and profile hypothesis. The findings of this research take an action to establish the metaphorization process in which the basic structure plays a critical role in constructing the subsequent-complex ones.