شكل هاي فروپاشي ساخت ارگتيو در زبان هاي تاتي، تالشي و گيلكي

The forms of Ergative’s Sediments in Tati, Taleshi and Guilaki languages

زبان­ هاي دنيا براي نشان­ دادن روابط دستوري در جمله از شيوه­ هاي توالي، مطـابقه، و حالت­ نمايي اســـتفاده مي­ كنند. نظام حالت­ نمايي خود به چند شيوه تقسيم شده است كه يكي از آنها كُنايي– مطلق يا ارگتيو است. ارگتيو حالتي است نحوي مربوط به فاعل فعل‌هاي متعدي كه در آن، عامل به شكل غير­فاعلي و مفعول به شكل فاعلي ظاهر مي‌شود. سه زبان تاتي، تالشـي و گيلـكي از گروه زبان­ ها و گويش­ هاي حاشيه خزر هستند كه امروزه بسياري از مردم ايران و خارج از ايران به اين زبان­ ها تكلــم مي­ كنند. در اغلب گونه­ هاي دو زبان تاتي و تالشي، ساخت ارگتيو رعايت مي­ شود، اما در زبان گيلكي از بين رفته، و فقط رسوباتي از آن باقي مانده است. هدف اين مقاله نشان دادن رسوبات و شكل­ هاي فروپاشي ساخت ارگتيو در زبان­ هاي ذكرشده است. منظور از رسوبات ويژگي­ هايي است كه از شكل اصلي اين ساخت باقي مانده است. براي اين منظور، ضمــن شناسايي شــكل­ هاي مختلف فروپاشي، شواهدي از گونه­ هاي مختلف ذكر شده است. داده­ هاي اين تحقيق، علاوه بر روش ميداني، به صورت كتابخانه­ اي نيز انتخاب و جمع­ آوري شده است. مطابق اين تحقيق نحوه فروپاشي اين ساختار را چنين مي­توان بيان كرد كه پي­ بست­ ها از جايگاه دوم خارج شده­ اند، و به سوي فعل در حال حركتند؛ تطابق فعل با مفعول در شمار و شخص، و تمايز حالت فاعلي و غيرفاعلي اسم­ ها در حال از بين رفتن هستند؛ نحوه استفاده از ضمير اول شخص مفرد man/az در بسياري از گونه­ ها نابسامان شده است.

All languages indicate the relationship between verbs and their arguments by constituent order, case marking and agreement. Case marking has many forms such as nominative-accusative, neutral, ergative-absolutive, quasi-neutral, and tripartite. Ergative-absolutive system or ergative is the case of A or the subject of transitive verbs. Tati, Taleshi and Guilaki languages are from Iranian Caspian languages group. Tati and Taleshi have ergtive system but it is not common in Guilaki. This paper tries to analyze the ergatives’s Sediments in these languages. It is shown that Tati and Taleshi are losing some ergative properties, for example clitics are going from second (wackernagel) position toward verb, agreement between verb with object in gender, number and person is gradually disappearing.