ژيوشيمي و پتروزنز سنگ هاي آتش فشاني كوه چهلتن؛ جنوب غرب بردسير )استان كرمان)

Geochemistry and petrogenesis of the Cheheltan Mountain volcanic rocks; south-west of Bardsir (Kerman Province)

كوه چهلتن، در 16 كيلومتري جنوب غرب شهرستان بردسير (استان كرمان) واقع شده و بخشي از مجموعه آتش فشاني هزار (كمربند اروميه - دختر) با سن ايوسن است. سنگ هاي منطقه ي مورد بررسي شامل تناوبي از گدازه، سنگ هاي پيروكلاستيك و اپي كلاستيك و توده هاي نفوذي متعدد هستند. گدازه ها بيشتر از جنس بازالتيك آندزيت و بازالت بوده و در آنها بلورهاي درشت پلاژيوكلاز و كمي بلور پيروكسن در يك زمينه ي ريزدانه تا شيشه اي ديده مي شود. بر اساس بررسي هاي ژيوشيميايي، گدازه هاي منطقه به سري ماگماي آهكي- قليايي و پتاسيم آهكي- قليايي بالا وابسته اند و در نمودارهاي هاركر، روندي تركيبي پيوسته را نشان مي دهند كه مي تواند حاصل تبلور جدايشي كاني هايي نظير اليوين باشد. در نمودارهاي عنكبوتي گدازه هاي منطقه، بيهنجاري هاي منفي Nb، Ti، Ta، HFSE و HREE و مثبت Ba، Rb، Th، LREE و Sr به خوبي ديده مي شوند. اين حالت، مشابه ويژگي هاي ماگماهاي وابسته به مناطق فرورانش بوده و پديده ي آلايش پوسته اي را در سنگ ها نشان مي دهد. بر اساس بررسي هاي سنگ زايي، گدازه هاي منطقه به حاشيه فعال قاره اي وابسته اند و همه ي آنها خاستگاه مشتركي دارند. اين بررسي هاي نشان داد كه ماگماهاي مادر سنگ هاي منطقه، احتمالاً در اثر ذوب بخشي يك گوشته ي دگرنهاد، در محيط فرورانشي ايجاد شده اند.

The Cheheltan Mountain is located at south west of Bardsir, Kerman Province. It represents a part of the Eocene Hezar volcanic complex (Urumiyeh-Dokhtar volcanic belt) and consists of lava flows, pyroclastics, epiclastics and numerous intrusions. The lava flows comprise of basaltic-andesites and basalts and contain plagioclase and pyroxene phenocrysts that set in a vitreous or fine-grained matrix. Geochemical studies show that the lava flows belong to the calcalkaline and high-K calcalkaline magmatic series, and in the variation diagrams, they show continuous chemical trends, which can be formed due to fractional crystallization of minerals such as olivine. These rocks show negative anomalies of Nb, Ti, Ta, HFSE and HREE, and positive anomalies of Ba, Rb, Th, LREE and Sr in the spider diagrams, resembling the subduction related magmas. These evidences show that the parental magmas may have been affected by crustal contamination processes. According to the petrogenetic studies, these magmas belong to the active continental margin setting, and all of them have the same source. The present work shows that the parental magmas of the studied rocks, probably originated by partial melting of metasomatized mantle sources in a subduction zone environment.