دلالت الفاظ بر معاني از ديدگاه اصوليان و زبان‌شناسان

Allusion of Words to Meaning from the Viewpoint of legal Theorists and Linguistics

زبان از دو مولفه «لفظ» و «معنا» تشكيل شده است و ارتباط وثيق ميان «لفظ» و «معنا» موجب مي‌گردد تا ذهن انسان از تصور «لفظ» به تصور «معنا» منتقل گردد. ماهيت، منشا و خاستگاه اين ارتباط همواره مورد توجه فلاسفه زبان، زبان‌شناسان و اصوليان بوده است. برخي اين ارتباط را ناشي از وضع و قرارداد دانسته و برخي ديگر معتقدند كه دلالت الفاظ بر معاني دلالت طبعي است. گروهي آن را حاصل جعل و اعتبار واضع مي‌دانند و گروهي ديگر معتقدند كه رابطه واقعي و تكويني ميان الفاظ و معاني وجود دارد. هم‌چنين دسته‌اي از صاحب‌نظران، وضع الفاظ براي معاني را فعل انسان مي‌دانند و معتقدند كه بشر الفاظ را براي معاني وضع كرده است و دسته‌اي ديگر معتقدند كه واضع الفاظ و لغات كسي جز خداوند نيست. تمامي نظرات ياد شده و هر آن‌چه كه به نحوي رابطه ميان الفاظ و معاني را مورد توجه قرار مي‌دهد تحت عنوان «نظريات وضع» در زبان‌شناسي و علم اصول مطرح مي‌گردد. بررسي آرا اصوليان و زبان‌شناسان در اين مقاله روشن مي‌سازد كه انتقال ذهن از الفاظ به معاني، مطابق يك قانون عام از قوانين ذهن بشري صورت مي‌گيرد كه زبان‌شناسان و روان‌شناسان آن را قانون «تداعي معاني» ناميده‌اند. بدين معنا كه اقتران اكيد ميان لفظ و معنا موجب مي‌شود كه تصور لفظ، معنا را در ذهن بشر تداعي نمايد. اقتران ميان لفظ و معنا خود، ريشه در وضع الفاظ دارد. انسان براي انتقال مفاهيم به ديگران و رفع نيازهاي خود در جامعه اقدام به وضع يك سلسله الفاظ نموده است. اين وضع و قرارداد، اقتران لفظ و معنا و در نتيجه علاقه و رابطه ميان آن دو و در نهايت دلالت لفظ بر معنا را موجب مي‌گردد.

Language consists of two components of word (laf?) and “meaning” and the consolidated relation between word and meaning causes human mind to be transferred from the notion of laf? to the notion of “meaning”. The nature, origin, and source of this relation have always been of interest to the philosophers of language, linguists, and legal theorists. Some have regarded this relation as resulted from the devising and convention and some others maintain that the allusion of words to meanings is a natural allusion. One group regard it the outcome of the devisor’s fabrication (ja‘l) and validity and another group that there is a real and genetic relation between words and meanings. Similarly, a group of learned scholars consider the devising of words to be a human action and believe that humankind have devised word for meanings; and yet another group maintain that the devisor of words is no one but God. All the above-mentioned and whatever that takes into consideration the relation between words and meanings is brought up under the heading of “devising theories” in linguistics and basics of jurisprudence methodology (‘ilm al-usul).A study of the viewpoints of the legal theorists (usulis) and linguistics in this article clarifies that the mind’s transfer from words to meanings takes place according to a general law of the laws of human mind, which the linguists and psychologists have called “association of ideas”. It means that the emphatic conjoining between word and meaning causes the imagining of word to associate meaning in human mind. The association between word and meaning itself is rooted in devising words. To convey concepts to others and fulfilling one’s needs in society, human beings have undertaken to devise a series of words. This devising and convention would cause conjoining of words and meaning, and consequently, the bond and relation between them, and finally, the allusion of word to meanings.