نظريات و عمليات در باستان شناسي

Theory and Practice in Archaeology: How Can We Integrate These Two to End in a Better Understanding of the Past, and Apply Archaeology to Present and Future Problems More Efficiently

چكيده باستان شناسي در موقعيت حساسي قرار دارد. با دستكاري روزافزون انسان در چشم انداز طبيعي، هر روز تعداد بيشتري از آثار و محوطه هاي باستاني در معرض خطر نابودي قرار مي گيرند. در عين حال، با كاهش روزافزون بودجه براي فعاليت هاي ميداني باستان شناسي ـ اعم از فعاليت هاي پژوهشي و نجات بخشي ـ از رهگذر مشكلات اقتصادي جهاني، تعداد محوطه هاي باستاني كه مي توان در آنها پژوهش كرد يا از تخريب نجاتشان داد روز به روز كمتر مي شود. افزون بر اين مشكلات، در خود باستان شناسي نيز فاصله بين نظريات و عمليات روز به روز بيشتر مي شود. مقدار معتنابهي مطلب در زمينه نظريات باستان شناسي به طور مداوم منتشر مي شود، در حالي كه عمليات باستان شناسي ما كماكان همان است كه نسل قبل از ما، يا حتي نسل قبل از آن، به كار مي بستند و تنها پيشرفت در اين زمينه شيوه هاي جديد يا پيشرفته تر در بازيافت، تجزيه و تحليل و تاريخ گذاري مواد باستاني است. در اين مقاله، نويسنده توصيه مي كند كه باستان شناسي با به كارگيري پيشرفت‌هاي اخير در علوم مرتبط ـ مانند زيست بوم شناسي ـ رويكردي عملگرايانه تر در پيش گيرد تا به نتايجي دست يابد كه ملموس تر است و به بهبود شرايط زندگي مردم كمك مي كند يا بر اساس داده هاي حاصل از كارهاي ميداني باستان شناختي از بلاياي زيست محيطي (مانند شوره زدگي زمين يا بيابان زايي) جلوگيري كند. اين امر مسلماً موجب خواهد شد كه پاره اي از اهداف كاملاً علمي و پژوهشي باستان‌شناسي عجالتاً كنار گذاشته شود، اما چنين به نظر مي رسد كه اين بهايي است لازم براي تضمين آينده باستان شناسي. واژگان كليدي:باستان شناسي نظري، باستان شناسي عملي، نظريات عموميت گرايانه، نظريات جزيي گرايانه، زيست بوم شناسي فرهنگي

Archaeology is at a cross-road. With increasing human interference in natural landscapes, more and more archaeological remains come under threat of destruction. In the meantime, with diminishing funds for archaeological fieldwork – in both research and salvage – as a result of global economic problems, fewer and fewer archaeological sites can be studied or rescued. To add insult to injury, the gap between archaeological theory and archaeological practice keep widening. While a considerable amount of literature on archaeological theory appears on a regular basis, archaeological practice remains basically the same as previous generation or the generation before that. The only progress in this area is new or more advanced techniques for recovery, analysis, and dating of archaeological material. In this paper, the author argues for a more engaged practice of archaeology which is capable of producing tangible results that would improve the quality of life for ordinary people or prevent environmental disasters (e.g., soil salinization, desertification) from happening by adhering to the data recovered from archaeological fieldwork. A certain degree of purely academic and research objectives of archaeology may have to be ignored for the time being, but it seems to be a necessary sacrifice to ensure the future of archaeology.