درآمدي نظري بر مفهوم تخصص گرايي در مطالعات باستان شناختي

An Introduction to the Concept of Specialization in Archeological Studies

مطالعه تخصص گرايي فن و تخصص گرايي اقتصادي در جوامع پيش ازتاريخي و چگونگي استنباط تخصص گرايي، ميزان و مقياس آن، از ميان مدارك باستان شناختي با دشواري هاي فراواني روبرو است. اصطلاح «تخصص گرايي» به عنوان يك موضوع مهم در ارتباط با اقتصاد جوامع باستان مدت هاست كه مورد توجه انسان شناسان و باستان شناسان قرار گرفته است. از دهه 1960 ميلادي تعريف اصطلاح« تخصص‌گرايي»، خاستگاه هاي آن و تعريف باستان شناختي اين شكل از سازمان توليد همواره در كانون مباحث باستان شناسي بوده است. در صورت عدم وجود معيارهاي روشن براي تشخيص تخصص گرايي و بدون درك درستي از مفهوم اين واژه، ممكن است محققين باستان‌شناس در تفسير داده هاي خود به بيراهه روند. باستان شناسان خاستگاه هاي تخصص گرايي را با استفاده از سه نوع مدل تفسير مي كنند: 1- مدل توسعه تجاري، 2- مدل تطبيقي، 3- مدل سياسي. مدل هاي مذكور ضمناً رهيافت هاي متفاوت به موضوع مطالعه تخصص گرايي در باستان شناسي را نشان مي دهند. اين رهيافت ها با تطور فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي جوامع ارتباط دارند. در اين مقاله مفهوم و ابعاد تخصصي شدن پيشه، سازمان توليد، استانداردسازي، سبك، سرمايه گذاري كار، مقياس و روش تخصصي شدن مورد توجه قرار گرفته است. واژگان كليدي: تخصص گرايي، استانداردسازي، سبك، سازمان توليد، پيچيدگي فرهنگي.

Studying technological and economical specialization in the prehistoric societies, as well as the way of understanding the same specialization, their measurements and Scales from the remaining evidences have faced a large number of difficulties. The term ʹspecializationʹ as a significant subject along with the economy of the prehistoric societies has long been regarded by anthropologists and archaeologists. The definition of the term, its origins, and the archaeological interpretation of this form of production organization has always been focused since 1960s. Archaeological researchers might lose the track in their interpretations of data without having clear standards for recognizing specialization lacking a lucid understanding of the term. Archaeologists delineate the origins of specialization using three models: 1. Commercial development model, 2. Adaptive model, 3. Political model. The given models indicate different approaches to the concept of studying specialization in archaeology. Such approaches are connected to the cultural, social, and economical evolution in prehistoric societies. In this paper, the concept and facets of craft specialization, production organization, standardization, styles, labor investment, the standards and methods of specialization have been concentrated.