سلامت جسماني و عوامل اقتصادي، اجتماعي موثر بر آن در سالمندان شهر تهران - تحت پوشش منطقه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي

Physical health status and socio-economic outcomes on elderly in Tehran metropolitan area

هدف: اين مطالعه به بررسي سلامت جسماني گروه هاي مختلف سني سالمندان در شهر تهران مي پردازد. اين مطالعه مي تواند با تعيين تفاوت هاي وضعيت سلامت جسماني و اولويت هاي مراقبتي درگروه هاي سني سالمندان و نيز تاثير عوامل اقتصادي –اجتماعي بر سلامت جسماني افراد سالمند به سياست گذاري هاي بهداشتي مورد نياز آنان كمك كند. روش‌ها: اين مطالعه از نوع توصيفي تحليلي است كه به روش تصادفي در سال 1389 بر روي 402 سالمند 60 ساله و بالاتر، ساكن شهر تهران در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي انجام شد. پرسشنامه ها به روش مصاحبه چهره به چهره و در چند مورد خاص با مصاحبه تلفني تكميل گرديد. ابزارهاي جمع آوري داده ها پرسشنامه در سه قسمت اطلاعات دموگرافيك، تست ابزار سنجش توانايي انجام فعاليت هاي روزمره زندگي (ADL) و پرسشنامه عملكرد فيزيكي فرم كوتاه SF-36 بوده است. براي تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 15 و نيز نرم افزار Stata و آزمون هاي كروسكال واليس و كاي دو و مدل رگرسيون رتبه اي چند متغيره (ordered regression polytomos) استفاده شد. يافته ها: بر اسا س نتايج 45 درصد از افراد سالمند درگروه سني (60 تا 69) سال و 5/36 درصد در گروه سني (70تا 79) ساله و 18.5 درصد درگروه سالمندان بالاتراز80 سال قرار داشتند. ميانگين سن افراد مورد بررسي در پژوهش حاضر 9/8±5/71 بود (زنان 2/8 ±07/72 و ميانگين سن مردان 9/8± 1/71 ). درحدود 2/18 درصد سالمندان مورد بررسي براي انجام فعاليت هاي روزمره زندگي وابسته، 22.3 درصد نيمه مستقل و 59.5 درصد آنان مستقل بودند. از نظر عملكرد فيزيكي نيز 6/29 % سالمندان داراي محدوديت شديد و 6/32% محدوديت متوسط و 8/37% نيز فاقد محدوديت در عملكرد فيزيكي بودند. سلامت جسماني سالمندان (توانايي انجام فعاليت هاي روزمره زندگي و عملكرد فيزيكي) با متغيرهاي سن، جنس، تاهل، تحصيلات، وضعيت اشتغال، منبع درآمد، وضعيت بيمه، وضعيت مسكن و همراهاني كه با سالمند زندگي مي كنند ارتباط معني داري نشان داد. ولي در آناليز رگرسيون چند متغيره و با حضور متغيرهاي مخدوش كننده سن و زن بودن سالمند بيشترين اثر را در توانايي انجام فعاليت هاي روزمره زندگي سالمند داشت. همچنين در مورد عملكرد فيزيكي سالمند نيز سن، زن بودن، بدون همسربودن و وابستگي مالي سالمند به ديگران بيشترين تاثير را بر عملكرد فيزيكي داشتند. نتيجه گيري: سالمندان پيرتر و زنان سالمند در انجام فعاليت هاي روزمره زندگي ناتوان تر به نظر مي رسند. همچنين در اين مطالعه سالمندان پيرتر، زنان، سالمندان بدون همسر و سالمنداني كه از نظر مالي وابسته به نهادهاي حمايتي، همسر، فرزندان، اقوام و سايرين بودند از عملكرد فيزيكي ضعيفي برخوردار بودند.

Objective: The present study describes assessing physical health status of old people in different age groups in Tehran metropolitan area. The outcomes of this study could help to health policy makers to develop of better health policy in gerontology field by determine of priorities of care in different age groups of old people and effect of socio-economic components on elder’s’ physical health. Method: This was a cross sectional study in 2010. The participants were (N=402) aged 60 years old and over which have underrepresented from Shahid Beheshti university. The survey methods were via face- to-face interviews, and just in a few cases as telephone interviews. The instrument to data collection included demographic questionnaire, SF-36 short form and ADL tools. Data analyzed by Stata and SPSS Ver.15 through t-test, one-way ANOVA. Regression models applied as well. Findings: Based on the results 45% of elderly were in (60-69) years old, 36.5% were in (70-79) years old, and 18.5% were 80+ years old. The median age was 71.5±8.9 years. Regarding ADL, 18.2% of elderly were dependent; 22.3% were semi dependent, and 59.5% of participants were independent to do activity of daily living. Regarding physical functioning, 29.6% of elderly had severe limitation; 32.6% had moderate limitation, and 37.8% had no limitation in their physical function. Components of age, sex, marital status, education, job, income, insurance, housing, and living with whom had significant association with physical health status in old people. Although based on regression model and considering in effect of conflict variables, age and sex had more effect to predict of activity of daily living in old people. Age, sex, to be alone, and financial problems were the most predictors on physical function in aged people. Conclusion: The important components that effect on physical health of elderly related to fragile elderly from aspect of socio economic factors. Based on the results of this study aged elderly and old women were more disable to do Activity of Daily Living (ADL). Regarding physical function; age, sex, living with whom, and financial dependency were significant components in relation with physical function. In other words, older people, women, elderly who did not live with their spouse, and elderly who were dependent in financial aspect to others had more difficulty in physical function. Key words: Elderly, Socio-economic components, ADL, Quality of life