بررسي تنوع، غنا و يكنواختي گونه‌اي در سه ظرفيت علوفه‌اي مراتع نيمه‌خشك سميرم

Comparing the species diversity, richness and evenness in rangelands sites with various forage capacities, Case study: Semirom semi-arid rangelands

چراي دام از عوامل مهم و تاثيرگذار بر ساختار جامعه و تركيب گونه‌اي زيست‌بوم‌هاي مرتعي است كه مي‌تواند موجب تغييراتي در تنوع گونه‌اي نيز شود. به‌منظور بررسي اثر چرا بر تنوع، غنا و يكنواختي گونه‌اي در مراتع نيمه‌خشك سميرم، سه سامان عرفي داراي ظرفيت‌هاي علوفه‌اي متفاوت (5/2، 5 و 8 واحد دامي در ماه در هكتار) انتخاب و با استفاده از120 پلات يك متر مربعي در طول 6 ترانسكت به‌صورت سيستماتيك-تصادفي به نمونه‌برداري اقدام شد. در داخل هر پلات درصد تاج پوشش، فرم رويشي و وفور گونه‌اي ثبت شد. شاخص‌هاي تنوع سيمپسون و شانون وينر، غناي مارگالف و منهينگ و همچنين شاخص‌هاي يكنواختي كامارگو و اسميت و ويلسون محاسبه شد. تجزيه و تحليل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS انجام و مقايسه شاخص‌هاي مختلف بين مناطق با ظرفيت‌هاي چرايي مختلف توسط آزمون توكي انجام شد. نتايج نشان داد كه شاخص‌هاي غناي مارگالف و منهينگ و شاخص شانون وينر بين سه سامان عرفي داراي اختلاف معني‌دار (P < 0.05) بوده و در سامان عرفي داراي ظرفيت علوفه‌اي 8 واحد دامي در ماه بيشترين و در سامان عرفي داراي ظرفيت علوفه‌اي 5/2 واحد دامي در ماه كمترين مقدار است. در حالي‌كه از نظر شاخص تنوع سيمسون بين سه سامان عرفي اختلاف معني‌داري مشاهده نشد. شاخص‌هاي يكنواختي كامارگو و اسميت و ويلسون داراي اختلاف معني دار (P < 0.01) و در سامان داراي ظرفيت علوفه اي 5 واحد دامي در ماه بيشترين و در سامان داراي ظرفيت 5/2 واحد دامي در ماه كمترين مقدار بودند.

Livestock grazing has great influence on rangeland composition structure, which can also change the vegetation diversity. This study has been conducted to compare the diversity, richness and evenness of plant species in the three rangeland sites with various forage capacities in the Chalghafa semi-arid rangelands of Semirom. Three range sites with low (AUM=2/5), moderate (AUM=5) and high (AUM=8) grazing capacities were selected and cover percentage and number of plant individuals per species were recorded in 120 one square meters plots along 6 transects using a systematic random sampling method. Margalef & Menhinck richness indices, Simpson & Shannon diversity indices and Smith and Wilson evenness indices were calculated in all sites. The data were analyzed and the diversity indices were compared between the sites using Tukey test in SPSS software. According to the results, the richness indices in sites with various forage capacities (AUM=2.5, 5 & 8) were significantly different (p < 0.05). The Shannon diversity indices also varied significantly (p < 0.05) between the sites with different forage capacities but the differences of Simpson index between the sites were not significant. The Camargo, Smith and Wilson evenness indices varied between the sites significantly (p < 0.01) and the highest and lowest values of evenness indices were observed in sites with AUM=5 and 2.5 respectively.