تشكيك وجود صدرايي و تطبيق اجمالي آن بر وحدت شخصي وجود

Mullā Sadrā’s Gradation of Existence and its Synoptic Comparison with the Personal Unity of Existence

نظريه تشكيك خاصي وجود، يكي از پايه‏هاي اصلي حكمت متعاليه است. اين نظريه، در برخي نوشته‏ها، به شكل صحيحي تبيين نشده است؛ ازاين‏رو، مطالعه دوباره آن مي‏تواند تصويري مقبول‏تر از آن به دست دهد. مطابق اين پژوهش، مباحثي چون «اشتراك معنوي» و «مشكك بودن» مفهوم وجود، «اصالت وجود» و «بساطت وجود» ازجمله مباني اين نظريه‏اند؛ چنان‏كه وحدت و كثرت حقيقي موجودات و عين يكديگر بودن وحدت و كثرت وجود، از مولفه‏هاي آن به‏شمار مي‏آيند. بر پايه اين نظريه، تمام مراتب هستي را، به‏رغم كثرت و اختلاف آنها، مي‏توان واحدي شخصي، ساري و پيوسته دانست كه از بالاترين مرتبه وجود (واجب‏الوجود بالذات) تا پايين‏ترين مرتبه آن (هيولاي اولي) كشيده شده است. به‏اين‏ترتيب حقيقت واحده و شخصي وجود، در عين وحدت و بساطتش متكثر، و داراي مراتب طولي و عرضي است. به نظر مي‏رسد نظريه تشكيك خاصي صدرالمتالهين، متفاوت با نظريه وحدت شخصي ايشان است و مي‏توان تفاوت‏هايي را ميان آن دو قايل شد.

The theory of the particular gradation of being is one of the main foundations of transcendental philosophy. In some writings, this theory has not been rightly explained. Thus, a reconsideration of it can give us a better picture. According to the present study, discussions such as ‘univocality’ and the ‘gradation’ of the concept of existence, ‘essentiality of existence’ and ‘simplicity of existence’ are among the foundations of this theory; just as the real unity and plurality of existents as well as the sameness of unity and plurality of existence are among its parameters. Based on this theory, all orders of existence, despite their plurality and diversity, may be considered as a personal running continuous unit extending from the highest order of existence (Necessary Existent by essence) down to the lowest order (the prime matter). Therefore, the unique and personal reality of existence, despite its unity and simplicity, is plural with longitudinal and latitudinal orders. It seems that Mull? Sadr?’s theory of particular gradation is different from his own theory of personal unity, and they may be well differentiated.