درآمدي بر فلسفه، مديريت و سبك زندگي (از منظر ملاصدرا)

An Introduction to Philosophy, Management, and Lifestyle in Mulla Sadra

‌ضرورت وجود يك نظام مديريتي براي جوامع بشري، موجب ظهور نظريات مختلف و گاه متعارض شده است. از سوي ديگر هر نظريه مديريتي، مولود نوعي معرفتشناسي است كه بر مبناي انديشه‌هاي جهان شناسانه و انسان شناسانه دانشمندان مختلف و غايات مرتبط با آن نوع معرفتشناسي شكل گرفته است. اين پژوهش در صدد بررسي بهترين مدل مديريتي براي ايجاد بهترين شيوه زندگي از نگاه ملاصدراست. اين نوع مديريت كه در ادبيات فلسفي ملاصدرا گاهي بپيروي از گذشتگان، رييس مدينه و گاهي بر اساس ادبيات ديني، ولايت ناميده شده است، قسمي از اقسام حكمت عملي است. در نگاه ملاصدرا، تنها نظام «فلسفي ديني» است كه درصدد پيريزيِ مدل مديريتيِ خاص بر محور وجود متعاليِ خداوند و تمدن توحيدي است؛ بر اين اساس كه عبوديت و توحيد1،‌ ‌محور هستي و سبك و شيوه زيستِ آن، اعتدال2 و نظم و تقوي است3. در اين تمدن، انسانها هويت خاص يافته و زندگي نيز معنايي ويژه دارد زيرا جنس نگرش به هستي، دنيا و هدفمندي آفرينش و معناداريِ زندگي، اقتضاي انسان خاص، دنياي خاص و مديريت و زيستِ خاصي دارد. تلازم هميشگيِ «الذين آمنوا و عملوا الصالحات»‌ ‌در اين تمدن توحيدي، حكايت از وابستگيِ مبانيِ نظري و عملي (حكمت نظري و عملي) در ساختار اين تمدن توحيدي دارد. از اينرو، دقت در نوع نگاه ملاصدرا به اين دو حكمت و كاركردهاي آن براي فهم معناي زندگي و سبك و شيوه و مديريتِ آن نيز، ضروري خواهد بود.

The necessity of the existence of a management system for human societies has given rise to various and, sometimes, contradictory theories. On the other hand, each management theory is the offspring of a kind of epistemology that has been developed based on different scholars’ cosmological and anthropological thoughts and the ultimate goals associated with that epistemology. The purpose of this research is to explore the best management model for creating the best method of living in Mulla Sadra’s view. In Mulla Sadra’s philosophical literature, this kind of management, which has sometimes been called leadership of the city or Medinah (following early thinkers) and sometimes wilayah or guardianship (based on religious literature), is one of the kinds of practical wisdom. In Mulla Sadra’s view, it is only the “religious-philosophical system” that intends to found a specific management model having God’s transcendent existence and tawhidi (monotheistic) civilization at its center. In this system, servitude and oneness of God are at the basis of being, and the style and method of living one’s life follow moderation, discipline, and virtue. Here, human beings develop specific identities, and life has a particular meaning. This is because the kind of approach to life and the world, the purposefulness of creation, and the meaningfulness of life necessitate a specific kind of human being, a specific kind of world, and a specific kind of management and lifestyle. The permanent concomitance of “Those who believe and do righteous deeds” in this tawhidi civilization indicates the unity of the principles of theoretical and practical types of wisdom in the construction of this system. Accordingly, a close inspection of Mulla Sadra’s view of these two kinds of wisdom and its applications for understanding the meaning of life and the method and style of living and managing it is a necessary undertaking.