اثر تاريخ كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي ماش (Vigna radiata L.) در منطقه ورامين

Effect of Planting Date on Seed Yield and Its Components of Mungbean (Vigna radiata L.) Genotypes in Varamin Region in Iran

به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت بر روي ژنوتيپ‌هاي مناسب و پر محصول ماش براي منطقه ورامين آزمايشي در سالهاي 1386 و 1387 بصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در20 تيمار و سه تكرار در ورامين انجام شد. تيمار‌ها شامل پنج تاريخ كاشت (15 ارديبهشت، 30 ارديبهشت، 14 خرداد، 29 خرداد و 13 تير) و چهار ژنوتيپ (گوهر، پرتو و لاين‌هاي اميدبخش 1-6-16 و MN-94) بود. تجزيه واريانس مركب دو ساله داده‌ها نشان داد كه تاريخ كاشت 30 ارديبهشت (ميانگين دماي ?C24) بيشترين عملكرد دانه با ميانگين 1805 كيلوگرم در هكتار و تاريخ كاشت 13 تير (ميانگين دماي ?C30) با 1350 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد دانه را داشتند. مقايسه ژنوتيپ‌ها نشان داد كه لاين NM-94 با ميانگين 1809 كيلوگرم در هكتار بالاترين عملكرد و رقم گوهر با ميانگين 1371 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد دانه را دارا بودند. مقايسه ميانگين اثر متقابل تاريخ كاشت × ژنوتيپ نشان داد كه لاين اميدبخش 1-6-16 در تاريخ كاشت 14 خرداد (ميانگين دماي ?C25 ) بيشترين عملكرد دانه (2089 كيلوگرم در هكتار) را داشت و با بقيه تيمارها اختلاف معني‌دار نشان داد. كمترين عملكرد دانه (1170 كيلوگرم در هكتار) از رقم پرتو در تاريخ كشت 30 ارديبهشت بدست آمد.

To study the effect of planting date on seed yield and its compoments of suitable and high yielding mungbean genotypes a field experiment was carried out as factorial arrangement in randomized complete block with three replications in 2007 and 2008 in Varamin Field Station, Varamin, Iran. Experimental treatments included: five planting dates; 04 May, 19 May, 03 June, 17 June and 03 July, and four mungbean genotypes; cv. Parto, cv. Gohar, and 1-6-16 and NM-94 promising lines. Combined analysis of variance revealed that the 19 May planting date (mean temperature 24 ?C) had the highest seed yield (1805 kg ha-1) and 03 July planting date (mean temperatute 30 ?C) produced the lowest seed yield (1350 kg ha-1). NM-94 promising line had the highest seed yield (1809 kg ha-1) and cv. Gohar produced the lowest seed yield (1371 kg ha-1). Genotype × planting date interaction showed that 1-6-16 promising line had the highest seed yield (2089 kg ha-1) in 03 June planting date (mean temperature 25 ?C) and significantly differed from other treatments. The lowest seed yield (1170 kg ha-1) belonged to cv. Parto in 19 May planting date.