تحليل پيامدهاي كالبدي ـ فضايي ادغام هسته‌هاي روستايي در منطقه يك شهر تهران

The Analysis and Explanation of the Influential Factors Regarding Milk Marketing Network in Rural Areas Case Study: Khodabandeh Villages, Zanjan Province

پديده "روستاهاي ادغام‌شده در شهر" كه در برخي كشورها از آن به عنوان "دهكده‌هاي شهري" ياد شده، نتيجه شهرنشيني سريع و گسترش شتاب آلود شهرها است. از آنجايي كه ادغام هسته‌هاي روستايي در شهر اغلب بدون برنامه بوده، پيامدهاي گوناگوني را در ابعاد زيست‌محيطي، كالبدي، اقتصادي و اجتماعي در پي داشته است. مقاله حاضر، تحليل پيامدهاي كالبدي ـ فضايي ادغام ‌هسته‌هاي روستايي در منطقه يك شهرداري تهران را در چارچوب رويكرد سيستمي به رويارويي دو نظام سكونتگاهي شهري و روستايي مورد توجه قرار داده است. در انجام تحقيق حاضر از تحليل‌هاي آماري ـ فضايي بهره گرفته شده است. در اين راستا، داده‌هاي مربوط به شاخص‌هاي مورد استفاده در محدوده بافت روستايي و بافت مدرن شهري فراگير آنها تجميع شدند. تحليل‌‌آماري - فضايي بكار گرفته شده نيز شامل آزمون t، رگرسيون چند متغيره، همپوشاني لايه‌ها و اعمال ضرايب مدل رگرسيون در پايگاه داده‌هاي جغرافيايي بوده است. بر اساس نتايج تحقيق انجام‌شده، پيامدهاي كالبدي ـ فضايي ادغام هسته‌هاي روستايي در منطقه يك شهرداري تهران در دو سطح اثرگذاري هسته‌هاي روستايي و مورفولوژي زراعي و باغي آن روستاها بر بافت مهاجم شهري و رويارويي بافت كالبدي هسته‌هاي روستايي و بافت شهري فراگير آن‌ها آشكار شده است. هسته‌هاي روستايي علاوه بر اثرگذاري بر هويت‌يابي بافت مهاجم شهري، به دليل گسترش بي‌برنامه شهر و شكل‌گيري ارگانيك بافت شهري با اثرپذيري از تقسيمات و ساختار فضايي مورفولوژي‌هاي باغي و زراعي منطقه، نامنظم و گاه نفوذناپذير شده است. نفوذناپذيزي بافت شهري در عرصه‌هاي ادغام نيز با توجه به نرخ جمعيت‌پذيري و تراكم ساختماني نسبتاً زياد منطقه، علاوه بر ايجاد مشكلات ترافيكي، مي‌تواند در زمان بحران احتمالي، امدادرساني در بافت‌هاي مورد بحث را با مشكلات زيادي روبرو سازد. همچنين رويارويي بافت‌هاي شهري و هسته‌هاي روستايي نيز موجب شكل‌گيري كانون‌هاي ناهمگون و عدم تعادل كالبدي ـ فضايي در منطقه شده است. بر اساس نتايج تحليل رگرسيون چند متغيره بين شاخص‌هاي كالبدي ـ فضايي هسته‌هاي روستايي و بافت شهري فراگير آن‌ها، روستاهاي ولنجك، قيطريه و اسدآباد بيشترين ناهمگوني را بافت شهري دارند.

The rural centers integrations in the city which in some countries have been named as “urban villages” are the consequence of rapid urbanization and accelerated growth of our city. Since the rural centers integration in the city has been often without any plan, it has had various consequences on the environmental, physical, economical and social aspects. The present study has paid attention to the analysis of spatial-physical consequences of the rural centers integration in region one of Tehran within system approach toward the interaction of the both urban and rural settlements systems. In conducting the present research the statistical and spatial analyses have been utilized. In this regard, the data that were collected were related to the indicators used both in the rural residential and urban modernized areas. The conducted statistical-spatial analysis includes; T-test, multiple regression, overlapping layers and coefficient regression model in the geographic database. According to the results of the research, the physical-spatial consequences of rural centers integration in region one of Tehran have been manifested in two levels; the effects of rural centers and field and horticultural crops morphology of rural areas on the invasive urban fabric and the interaction of the rural centers physical fabric and its exhaustive urban fabric. In addition to the effects on the identification of invasive urban fabric, the rural centers because of the unscheduled and any plan urban growth and organic shaping of the urban fabric under the influence of division and spatial structure of the field and horticultural crops morphology, has become erratic and sometimes impermeable. Regarding the rate of population and the high building density in the area, the impermeability of urban fabric in the integration areas, in addition to creating traffic problems, can create many problems in relieving the mentioned fabrics of the city when confronts with probable crisis. Also, the interaction of urban fabrics and rural centers has caused the shaping of unequal centers and physical-spatial inequality and disparity in the area. According to the results of the multi-variable regression analysis among physical-spatial indicators of the rural centers and their exhaustive urban fabric, the villages such as Valanjak, Gheitarieh and Asadabad have had the most inequality and disparity in their exhaustive urban fabric.