معرفي و ارزيابي كتاب: حقوق و مديريت بحران

دولتها چرا پديد آمده‌اند و آدمي چرا بايد به فرمانهاي آنها تن در دهد؟ اين پرسش و پرسشهاي مشابه در اين حوزه، ذهن حكيمان و انديشمندان بسياري را به خود مشغول داشته و هر كدام بنا به مشرب فكري و عقيدتي خود، پاسخهاي متفاوتي به آنها داده‌‌اند؛ پاسخهايي كه در حقيقت، در چارچوب نظامهاي فلسفي خاص، طراحي و تدوين شده‌اند. انسان از زمان تولد، خود را وابسته و پيوسته به ديگري مي‌بيند و زندگي‌اش را بدون اتّكا و ارتباط با ديگران، امكان‌پذير نمي‌يابد. در واقع؛ قدرتمندترين موجود طبيعي، از بدو تولد تا واپسين لحظه حيات، جز در سايه جمع و در پرتو حمايت و وابستگي نمي‌تواند روي پاي خود بايستد. اين وابستگي، به عقيده عده‌اي، با روح فرديت و استقلال‌طلبي آدمي سازگاري ندارد. از اين رو، مورد تامّل و تدقيق فلسفي قرار گرفته و جدلهاي فراواني را بر انگيخته است. اين پديده، به خصوص زماني نمود و بروز بيشتري مي‌يابد كه افزون بر الزامات زندگي اجتماعي، مقتضيات قدرت سياسي و لزوم تبعيت از آن نيز بر روح و روان آدميان سايه مي‌افكند. سنگيني قدرت دولتها، با وجود همه تمهيداتي كه براي محدود سازي آن انديشيده شده، چنان دامن گسترانيده كه تقريباً هيچ جنبه‌اي از حيات انسانها خالي از الزامات دولتي نيست. اما وجود و حضور دولتها، نه تنها الزامات دشوار و تحميل‌شونده‌اي را براي موجودات انساني پديد آورده، بلكه شايد مهم‌تر از آن، به يك تقسيم‌بندي اجتماعي نيز منجر شده است: فرمانروايان و فرمانبرداران. آراي فلاسفه سياسي و حكماي الهي در باب ضرورت دولت، بسيار متنوع و گوناگون و گاه متعارض است كه مي‌توان آنها را از جنبه‌هاي مختلف تقسيم‌بندي كرد. در واقع؛ هر صاحب‌نظري سعي كرده است بنا به آنچه براي وي اهميت داشته، مكاتب مختلف فكري را به نوع خاصي تقسيم‌بندي كند. يكي از اين تقسيم‌بندي‌ها، آنها را در سه مكتب فكري بزرگ ارايه كرده است: 1. مكاتب فكري؛ كه دولت را ناشي از فطرت و احكام طبيعت مي‌انگارند و رسالت اساسي آن را ايجاد نظمي سازگار با فطرت انسان مي‌شمارند. 2. مكاتب الهي؛ كه دولت را نتيجه اراده ذات پروردگار و هدف آن را متابعت از احكام الهي مي‌دانند. 3. مكاتب اثباتي؛ كه دولت را نه نتيجه جبر طبيعت، بلكه ساخته و پرداخته اراده مختار و عيني آدمي به شمار مي‌آورند. كتاب مورد بحث با طرح سوال مذكور و پرداختن به نقش، كاركرد و ... دولت، در 13 فصل سعي كرده است به ابعاد گوناگون آن بپردازد.