برآورد مقدار ترسيب كربن خاك در مراتع استپي (مطالعه موردي: مراتع استپي رودشور ساوه)

Estimation of soil carbon sequestration in steppic rangelands (Case study: steppe rangeland Rudshur, Saveh)

افزايش بي نظمي در اكوسيستم هاي طبيعي از طريق افزايش در مقدار دي اكسيد كربن از زمان انقلاب صنعتي شدت يافته است. خاك از عمده ترين منابع ذخيره كربن است و در توازن جهاني كربن و ترسيب مجدد آن نقش به سزايي دارد. با توجه به وسعت زياد مناطق استپي در كشور، توجه به سهم و ميزان ترسيب كربن آن قابل تامل است. به منظور برآورد ترسيب كربن خاك، مراتع استپي رودشور ساوه در سه تيمار قرق بلند مدت و ميان مدت و مرتع تحت چرا انتخاب شد. نمونه برداري خاك در عمق 30-0 سانتي متري از پاي گياهان و در حدفاصل آنها انجام شد. در هر منطقه، به تعداد 60 نمونه خاك و در مجموع 180 نمونه برداشت شد. نمونه ها در هواي آزاد خشك شد و از الك 2 ميلي متري در آزمايشگاه عبور داده شد. اندازه گيري كربن آلي خاك با روش والكي- بلاك انجام شد. نتايج نشان داد ميزان كربن آلي خاك در پاي گياهان با كربن موجود در حدفاصل گياهان در هر منطقه به طور جداگانه اختلاف معني داري در سطح 5 درصد داشت. همچنين نتايج نشان داد مقدار كربن آلي خاك در پاي گياه بيشتر از حدفاصل گياه در تيمار قرق بود، در حالي كه اين نتيجه در مرتع چرا شده معكوس بود. از نظر ميانگين ترسيب كربن كل، قرق ميان مدت با متوسط 45/22 تن در هكتار، تفاوت آماري معني داري با قرق بلند مدت به ميزان 76/17 تن در هكتار و سايت چرا شده به ميزان50/18 تن در هكتار داشته است.

Increasing disorder in natural ecosystems has increased from growing the amount of carbon dioxide since the industrial revolution until now. Soil, is one of the main sources of stored carbon in hemisphere, and has an important role for balancing and sequestration of carbon dioxide. Considering the vast steppic areas of Iran, studying of carbon sequestration rate is important in these ecosystems. The steppic rangelands of Rudshur were selected as study area. Three treatments including long-term exclosure, medium-term exclosure, and grazed area were selected. Soil sampling was carried out from 0-30 cm depth of plant baseline and inter-distance between plants. Sixty soil samples were collected in each site. Soil samples were air dried and sieved (2 mm).. Measuring of inorganic carbon was done using Walkley-Black method. The results showed that the amount of carbon sequestration in plants vicinity and plants parts had significant differences (P < 0.05). The results indicated that inorganic carbon around plants was more than bare soil area between plants in exclosures but it was reverse in the grazed sites. The average carbon sequestration in the medium-term exclosure was 22.45 ton/ha and it had significant differences with long-term exclosure (17.76 ton/ha) and grazed area (18.5 ton/ha) sites.