بررسي تاثير مداخله آموزشي بر آگاهي، نگرش و رفتار دانش‌آموزان پايه اول دبيرستان‌هاي پسرانه شهر بوانات در خصوص فعاليت جسماني

Effect of Educational Intervention on Knowledge, Attitude, and Behavior about Physical Activity among Grade 1 Students of Male High Schools in Bavanat, Iran

مقدمه: فعاليت جسماني منظم روي ابعاد سلامت جسمي، رواني و اجتماعي فرد و جامعه اثر مثبت دارد. با توجه به شيوع بيماري‌هاي غير واگير مانند فشارخون اوليه، پوكي استخوان و بيماري‌هاي قلبي- عروقي كه كم تحركي از عوامل زمينه‌ساز آن‌ها است، مسوولين بهداشتي در صدد تشويق افراد به انجام فعاليت جسماني بيشتر مي‌باشند. رشد عادات مفيد بهداشتي در طي مراحل كودكي و شروع نوجواني بسيار با اهميت است؛ چرا كه رفتارهايي كه در نوجواني شروع مي‌شوند، تمايل به ادامه در بزرگسالي دارند. هدف از اين مطالعه تعيين تاثير مداخله آموزشي بر آگاهي، نگرش و رفتار دانش‌آموزان پايه اول دبيرستان‌هاي پسرانه شهر بوانات در خصوص فعاليت جسماني در سال 1389 است. روش‌ها: در اين مطالعه تجربي (Experimental) از نوع آينده‌نگر، دو دبيرستان واجد شرايط شركت در مطالعه، با استفاده از انتساب تصادفي تمام دانش‌آموزان يك دبيرستان (تعداد 42 نفر) به گروه آزمون و نيز تمام دانش‌آموزان دبيرستان ديگر (تعداد 43 نفر) به گروه شاهد انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ها پرسش‌نامه چهار قسمتي شامل اطلاعات دموگرافيك، سوالات مربوط به آگاهي، سوالات مربوط به نگرش و پرسش‌نامه عملكرد فعاليت جسماني بود. سه قسمت نخست پرسش‌نامه محقق ساخته بود كه براي تعيين روايي پرسش‌نامه، از روايي صوري و روايي محتوا استفاده شد و جهت تعيين پايايي سوالات مربوط به قسمت آگاهي از آزمون- بازآزمون و نيز براي تعيين پايايي سوالات قسمت نگرش از همساني دروني2? استفاده شد. براي سنجش عملكرد (قسمت چهارم پرسش‌نامه) نيز از پرسش‌نامه خودگزارشي گارسيا استفاده گرديد كه قبلاً روايي و پايايي آن مورد آزمون قرار گرفت. پس از اجراي پيش‌آزمون، مداخله آموزشي براي گروه آزمون انجام شد و دانش‌آموزان دو گروه آزمون و شاهد بلافاصله بعد از پايان آموزش و همچنين يك ماه پس از پايان آموزش پيگيري شدند. داده‌هاي جمع‌آوري شده در اين پژوهش با استفاده از نرم‌افزار 18SPSS و آزمون‌هاي آماري t-test Independent و Paired t،2?، Mann-Whitney و آزمون آناليز واريانس با تكرار مشاهدات مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. مشاركت افراد در اين مطالعه آگاهانه و داوطلبانه بود. يافته‌ها: يافته‌ها عدم وجود تفاوت معني‌دار بين گروه‌هاي آزمون و شاهد در ميانگين نمرات آگاهي (934/0 = P)، نگرش (155/0 = P) و رفتار فعاليت جسماني (387/0 = P) قبل از مداخله نشان داد. تفاوت معني‌دار در ميانگين نمره آگاهي در پيگيري‌هاي بلافاصله (001/0 > P) و يك ماه بعد از انجام مداخله (001/0 > P) و همچنين وجود تفاوت معني‌دار در ميانگين نمره نگرش بلافاصله (001/0 > P) و يك ماه بعد از انجام مداخله (01/0 = P) در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد مشاهده شد. ميانگين نمره رفتار فعاليت جسماني يك ماه بعد از انجام مداخله در هر دو گروه آزمون و شاهد افزايش معني‌داري داشت (به ترتيب 01/0 = P و 001/0 > P)، اما اختلاف ميانگين نمره رفتار فعاليت جسماني بين دو گروه معني‌دار نگرديد (39/0 = P). نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه حاكي از اثربخشي مداخله آموزشي و در نتيجه افزايش آگاهي و نگرش بيشتر دانش‌آموزان گروه آزمون در مقايسه با دانش‌آموزان گروه شاهد در خصوص فعاليت جسماني و در نتيجه افزايش رفتار فعاليت جسماني آنان مي‌باشد. اگر چه ميانگين نمره فعاليت جسماني در گروه شاهد نيز افزايش معني‌داري داشت، انجام مطالعاتي ديگر با در نظر گرفتن و كنترل بيشتر متغيرهاي مخدوشگر احتمالي پيشنهاد مي‌گردد

Abstract Background: Regular physical activity has a positive effect on physical, mental, and social aspects of individual and community health. Regarding prevalence of non-communicable diseases such as primary hypertension, osteoporosis, and cardiovascular diseases that sedentary is responsible for them, health policy makers plan to encourage people to do more physical activity. Growth of beneficial health habits during childhood and the beginning stages of adolescence are very important because the behaviors of adolescence tend to continue at the adult period. This study aims to determine the effect of educational intervention on knowledge, attitudes and behaviors of the first grade students in male high schools of Bavanat, Iran about physical activity in the year 2010. Methods: In this prospective experimental study, after selection of schools that have study conditions from five high schools, all students in a school (two classes including 42 individuals) randomly assigned to experimental group and all students of other high school (two classes including 43 individuals) randomly assigned to control group. Data gathering tool was 4 parts - questionnaire includes demographic questions, information related to the knowledge and attitude questions related to physical activity. The first three parts of a questionnaire that was made by the researcher was validated by the face and content validity methods. Test-retest and internal consistency (Alpha Cronbach) methods were used respectively to determine the reliability of knowledge questionnaire and attitude scale. For measurement of physical activity behavior in this study, self-reporting questionnaire (valid and reliable Garcia scale) has been used. After pre-test, the educational intervention was done for the experimental group. Post-tests were conducted immediately after training and one month after training. Collecting data was analyzed using statistical software SPSS version18 (t-test, paired t-test, Chi-square, Mann-Whitney test, and repeated measure ANOVA). Participation of students in this study was voluntary and conscious. Findings: Results indicated no significant difference between groups in mean scores of knowledge (P = 0.934), attitude (P = 0.155), and physical activity (P = 0.387) before the intervention. There was significant difference in mean score of knowledge in the immediate and follow-up (P < 0.001) and one month after intervention (P < 0.001) and also significant difference in mean score of attitude immediately (P < 0.001) and one month after intervention (P=0/01) in the experimental group compared with control group. Mean score of physical activity one month after intervention in both experimental and control groups has significantly increased (P < 0.001, P = 0.01) but the mean score of physical activity between two groups has no meaningful (P = 0.390). Conclusion: The results indicate the effectiveness of the educational intervention, resulting in greater awareness and attitudes of students in the experimental group compared with control group students in physical activity and thus increase their physical activity behavior. Although the mean score of physical activity in control group was also significantly increased, other studies are recommended with regard to control confounder variables more.