ارزيابي كيفيت زندگي بيماران مبتلا به نارسايي كليه تحت همودياليز و پيوند كليه در مقايسه با افراد سالم

Determination of Quality of Life of Dialysis and Kidney Transplant Patients Compared to Healthy People

مقدمه: نارسايي كليوي در سراسر دنيا يكي از مشكلات عمده سلامت عمومي محسوب مي‌شود. ميزان شيوع اين بيماري بالا است و ساليانه حدود 8 درصد به اين ميزان افزوده مي‌شود. با وجود تلاش‌هاي بسيار به منظور پيشگيري از بيماري انتهايي كليه، تعداد اين بيماران در كشور در حال افزايش است. بروز بيماري نارسايي مزمن كليوي و انجام روش‌هاي درماني از جمله همودياليز و پيوند كليه منجر به تغيير در شيوه زندگي، وضعيت سلامت و ايفاي نقش اجتماعي فرد مي‌شود كه همه اين عوامل به نوعي كيفيت زندگي بيماران را تحت تاثير قرار مي‌دهد. مطالعه حاضر با هدف تعيين و مقايسه كيفيت زندگي بيماران مبتلا به نارسايي كليه تحت همودياليز و پيوند كليه در مقايسه با افراد سالم انجام گرديد. روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع مطالعات مورد- شاهدي بود كه در آن متغير كيفيت زندگي، در دو گروه بيماران مبتلا به نارسايي مزمن كليوي تحت درمان با همودياليز و پيوند كليه مراجعه كننده به بيمارستان‌هاي تابعه دانشگاه علوم پزشكي تهران مورد سنجش قرار گرفت و گروه شاهد شامل 200 نفر از افراد سالم بودند. ابزار گردآوري داده‌ها در اين مطالعه، از دو بخش متغيرهاي فردي و مرتبط با بيماري و پرسش‌نامه استاندارد كيفيت زندگي (WHOQOL-BREF) تشكيل مي‌شد. داده‌ها پس از جمع‌آوري با استفاده از نرم‌افزار 18SPSS و با استفاده از آمار توصيفي و استنباطي نظير آزمون همبستگي پيرسون و آناليز واريانس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: ميانگين سني بيماران همودياليزي 93/16 ± 25/51 سال بود، بيماران پيوندي 52/12 ± 56/38 سال و افراد سالم 12 ± 83/38 سال داشتند كه تفاوت آماري معني‌داري بين سه گروه وجود داشت (05/0 P ?). از نظر جنس و وضع تاهل، تفاوت معني‌داري مشاهده نشد (05/0 ? P)؛ اما از نظر تحصيلات و وضعيت اقتصادي ما بين سه گروه تفاوت معني‌داري وجود داشت (05/0 ? P). ميانگين نمره كيفيت زندگي بيماران همودياليزي80/11 ± 41/42 و پيوند كليه80/7 ± 03/66 و افراد سالم 36/9 ± 42/56 بود كه از نظر آماري ارتباط معني‌داري مشاهده شد (05/0 ? P). بيشترين نمره كيفيت زندگي مربوط به بيماران پيوند كليه و كمترين نمره مربوط به بيماران همودياليزي بود. نتيجه‌گيري: نتايج به دست آمده از اين مطالعه نشان داد كه چگونه بيماري انتهايي كليه (ESRD) و درمان‌هاي جايگزين، عملكرد اجتماعي، سلامت جسمي، رواني و محيطي بيماران را تحت تاثير قرار داده بود. بر اساس نتايج پژوهش حاضر، بيماران پيوند كليوي نمره كيفيت زندگي بالاتري را نسبت به بيماران همودياليزي كسب نمودند كه اين نشان مي‌دهد بيماران پيوند كليوي قادر به گذراندن زندگي بهتري بعد از عمل پيوند كليه هستند. به گونه‌اي كه در اين مطالعه، بيماران پيوند كليه كيفيت زندگي خود را بالاتر از افراد سالم گزارش نموده‌اند. به نظر مي‌رسد يك پيوند كليه موفق، تاثير مثبتي بر درك وضعيت سلامتي دارد و چهار دامنه كيفيت زندگي مرتبط با سلامت را بهبود مي‌بخشد و به واسطه بالا بردن عزت نفس، حس آزادي را به همراه مي‌آورد.

Abstract Background: Today, renal disease is one of the major worldwide health problems. It has a high prevalence, which increases 8% annually. Incidence of renal disease and treatment techniques can affect the quality of life, health status and social roles of patients. The aim of the current study was to determine the quality of life of dialysis and kidney transplant patients and compare it to healthy people. Methods: This was a case-control study conducted on eligible subjects in hospitals affiliated to Tehran University of Medical Sciences. 100 dialysis and 100 transplant patients, and 200 healthy people completed the questionnaire. The standard quality of life questionnaire (WHOQOL-BREF) was used as the data collection tool. For data analysis, SPSS software version 18, and descriptive and inferential statistical tests were used. Findings: There was a significant difference between the mean score of age of the three groups (P ? 0.05). Moreover, sex and marital status of the groups did not have a significant difference, however, there was a significant difference between the level of education (P > 0.05) and economic status of the groups (P ? 0.05). Mean score of quality of life among dialysis and kidney transplant patients, and healthy people were (42.41 ± 11.80), (66.03 ± 7.80), and (56.42 ± 9.36) respectively, which had a significant correlation. Conclusion: The findings of the current study revealed how renal disease and different treatments can affect the social role, and physical, mental and environmental health of patients. Patients with a transplanted kidney showed higher quality of life scores in comparison to others. This means that this kind of treatment can modify different aspects of the quality of life of patients and enhance their self-esteem.