بررسي علل مرگ و مير مادران باردار، ناشي از زايمان در مناطق شهري و

Causes of Maternal Mortality in Pregnant Women in Urban and Rural Areas of Ilam, Iran

مقدمه: با وقوع مرگ مادران باردار بنيان خانواده و سلامت فرزندان در معرض خطر قرار مي‌گيرد. شناخت عوامل موثر بر اين شاخص مهم، ما را در اتخاذ راهكارهايي جهت پيش‌گيري از بروز مرگ‌هاي مشابه و بهبود آن، ياري مي‌نمايد. هدف اين پژوهش، تعيين علل مرگ و مير مادران ناشي از زايمان در استان ايلام طي سال‌هاي 89-1380 بود. روش‌ها: در اين پژوهش توصيفي- تحليلي و گذشته‌نگر، تمام مادران فوت شده به تعداد 25 نفر و گروه مادران زنده بعد از بارداري به تعداد 388 نفر در سال‌هاي مذكور با استفاده از نمونه‌گيري چند مرحله‌اي انتخاب شدند. سپس اطلاعات آن‌ها از پرونده خانوار گردآوري گرديد و با استفاده از نرم‌افزار 16 SPSSو آزمون‌هاي 2?، t-test و Logistic regression مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: شايع‌ترين علت مرگ مادران خونريزي بود و بيش‌ترين درصد مرگ‌ها در 48 ساعت اول پس از زايمان اتفاق افتاده بود. ارتباط معني‌داري بين مرگ مادران باردار استان و متغيرهاي سواد، كيفيت مراقبت دوران بارداري، بارداري پرخطر، ابتلا به بيماري زمينه‌اي و تعداد بارداري وجود داشت. همچنين رابطه معني‌دار مستقيم بين ابتلاي مادران باردار به بيماري زمينه‌اي و بارداري پرخطر و رابطه معكوس در برخورداري مادران باردار از مراقبت‌هاي دوران بارداري و مرگ مادران به دست آمد. نتيجه‌گيري: افزايش پوشش و كيفيت مراقبت پيش از بارداري، حين بارداري و پس از زايمان؛ ارتقاي كيفيت مشاوره تنظيم خانواده و بهبود مهارت و آگاهي كادر پزشكي و مامايي در زمينه مراقبت‌هاي پس از زايمان از مهم‌ترين اقدامات موثر در كاهش مرگ و مير مادران در استان خواهد بود.

Abstract Background: The occurrence of maternal death would threaten the family foundation and childrenʹs health. Determining important factors affecting this indicator can help us adopt strategies to prevent similar deaths. The aim of this study was to determine the causes of maternal deaths during childbirth in Ilam, Iran in 2001-10. Methods: In a descriptive, retrospective study, all 25 dead mothers and 388 mothers who were alive after pregnancy were selected using multistage sampling. The data was collected from family files and analyzed by chi-square and t-tests and logistic regression analysis in SPSS16. Findings: The main cause of maternal death was bleeding. Deaths were most common during the first 48 hours after delivery. Significant relationships were observed between maternal mortality and the variables of education, quality of care during pregnancy, high risk pregnancy, underlying diseases, and number of pregnancies. A significant direct relationship was also detected between having an underlying disease and high risk pregnancy. In addition, an inverse relationship was found between quality of received care and maternal mortality. Conclusion: Increasing the coverage and quality of care before and during pregnancy, and also after delivery, quality of family planning counseling, and improving the skills and knowledge of the medical and midwifery staff would be effective in reducing maternal mortality rates.