بررسي اثر پديده پس‌ماند رطوبتي و تراكم خاك بر منحني واسنجي بلوك گچي

The investigation of hysteresis and soil compaction effects on calibration curve of gypsum block

در اين تحقيق اثر پديده پس‌ماند رطوبتي و تراكم خاك بر منحني واسنجي بلوك گچي بررسي شد. بدين منظور منحني واسنجي يك بلوك گچي در يك خاك با بافت به نسبت سنگين (Silty Clay) در سه جرم مخصوص ظاهري (طبيعي مزرعه و 10 درصد بيشتر و كمتر از آن) و براي دو حالت خيس و خشك شدن در آزمايشگاه تهيه شد. نتايج نشان داد كه منحني واسنجي بلوك گچي در دو حالت خيس و خشك‌شدگي و در تراكم‌هاي مختلف متفاوت است. با كاهش تراكم خاك (كاهش جرم مخصوص ظاهري) شدت پديده پس‌ماند رطوبتي و تاثير آن بر شكل منحني واسنجي بلوك گچي افزايش يافت كه دليل آن كاهش تعداد منافذ ريز خاك و غيريكنواخت‌تر شدن توزيع منافذ است. تراكم خاك اثرات متفاوتي بر منحني واسنجي بلوك گچي در مراحل خشك‌شدگي و خيس‌شدگي داشت به طوري كه به ازاي رطوبت مشخص خاك، با افزايش تراكم خاك، مقاومت الكتريكي بلوك طي مرحله خشك‌شدگي و خيس‌شدگي به ترتيب افزايش و كاهش يافت. افزايش تراكم خاك در مرحله خشك‌شدگي و خيس‌شدگي به ترتيب موجب 16 درصد افزايش و 3 درصد كاهش در ميزان رطوبت ظرفيت زراعي شد. بر اين اساس توصيه مي‌شود كه در زمان استفاده از بلوك دقت شود كه تراكم خاك محل نصب بلوك با خاك اطراف آن برابر باشد.

In the current study, the effects of both hysteresis and soil compaction on the calibration curve of a gypsum block were investigated. For this, block calibration curve for a heavy soil (silty clay) with three bulk densities (normal as in the field and plus or minus 10%) during two cycles of wetting and drying conditions were obtained. The results showed that block calibration curves varied between wetting and drying cycles under different soil compactions. By reducing soil compaction, hysteresis and its effect on the shape of block calibration curve was increased, probably because of a reduction in soil fine pores and more non-uniformity of pore distribution. The effect of soil compaction on block calibration curve was different with drying and wetting conditions, where at specific soil moisture, the block electric resistance increased with drying cycle but reduced with wetting cycle when soil compaction increased. During drying and wetting events, increasing soil compaction resulted in 16% increase and 3% decrease in soil field capacity, respectively. Thus, it is recommended that the soil compaction level of the specified location for block installation should be equal to that of the surrounding soil when using gypsum block