تراكم‌پذيري خاك‌هاي ريز و درشت بافت تحت تاثير چرخه‌هاي تر و خشك شدن

Compactibility of fine and coarse textured soils as affected by wetting and drying cycles

خاك‌هاي كشاورزي بر اثر آبياري غرقابي، هميشه در معرض پديده تر و خشك شدن قرار دارند. در اين پژوهش نمونه‌هاي بزرگ خاك با چگالي ظاهري خشك معادل با 2/1 گرم بر سانتي‌متر مكعب تهيه شد و اثر فرآيند تر و خشك شدن بر تراكم‌پذيري خاك‌هاي درشت (لوم شني) و ريز بافت (رس سيلتي) بررسي شد. نمونه‌هاي با يا بدون فرآيند تر و خشك شدن تحت سه بار (0، 100 و 200 كيلوپاسكال) متراكم و از آن نمونه‌هايي كوچك براي تعيين چگالي ظاهري و رطوبت خاك از نمونه‌هاي بزرگ تهيه شد. نتايج نشان داد كه اين فرآيند موجب افزايش چگالي ظاهري خشك هر دو نوع خاك قبل از بارگذاري شد. فرآيند تر و خشك شدن خاك درشت بافت موجب حساس شدن خاك به تراكم بيشتر شد؛ در حالي كه اين پديده براي خاك ريز بافت مقاوم شدن در برابر تراكم را به دنبال داشت. بنابراين، مزارع درشت بافت و تحت آبياري غرقابي در زمان برداشت نسبت به خاك ريز بافت حساس‌تر به تراكم بوده و مي‌توان با كاهش فشار تماسي و بار محوري وارده به خاك از ايجاد تراكم در آن جلوگيري كرد.

Agricultural soils are continuously under wetting and drying cycles during flood irrigation. Large air-dry disturbed soil specimens with dry bulk density (BD) of 1.2 g cm-3 were prepared and the effect of wetting and drying cycles on compactibility of fine and coarse textured soils was studied. The large soil specimens with/without wetting and drying cycles were compressed under three preloads (0, 100 or 200 kPa) and then the small soil samples for water content and bulk density measurements were removed. The results showed that the wetting and drying process resulted in increase in an BD for both soils without applying any compacting load. This process resulted in soil susceptibility to compaction for coarse textured soils, whereas it increased the resistance to soil compaction for fine textured soils. Therefore, in fields with coarse-textured soils and under flood irrigation, are more sensitive to soil compaction at harvest traffic at both soil conditions as compared with the fine-textured soils. Therefore, with reducing contact pressure and axal loads the soil compaction could be prevented.