سنجش و اندازه گيري آلودگي هاي فلزات سنگين در رسوبات ساحلي خليج فارس

Determination of Pollution Caused by Heavy Metals Cu, Zn, Ni and Pb in the Persian Gulf Coastal Sediments

در سال هاي اخير فعاليت هاي اقتصادي متعددي نظير پالايش نفت خام، توليدات آلومينيوم و روي، تعمير و ساخت كشتي، تخليه و بارگيري انواع مواد معدني و شيميايي و غيره در بندرعباس به عنوان مركز توسعه جنوب كشور ايران شكل گرفته كه اين موضوع موجب تشديد بار آلودگي و تخريب اكوسيستم حساس آب هاي ساحلي منطقه شده است. لذا شناسايي و اندازه گيري و رديابي عناصر فلزات سنگين در رسوبات آب هاي ساحلي با توجه به اثرات زيانباري كه بر اكوسيستم هاي دريايي و از جمله آبزيان و به تبع آن بر انسان اثر مي گذارد از اهميت ويژه اي برخوردار است. بر اين مبنا در اين تحقيق ميزان فلزات سنگين مس، سرب و آهن در رسوبات ساحلي مناطق هدف بندرعباس مورد سنجش قرار گرفت. كليه مراحل نمونه برداري و هضم رسوب طبق روش استاندارد موپام(MOOPAM) انجام يافت. ميزان فلزات سنگين مس، سرب و آهن در رسوبات ساحلي توسط دستگاه طيف سنجي جذب اتمي مورد سنجش قرار گرفت. متوسط غلظت فلزات سنگين مس، سرب و آهن در رسوبات به ترتيب 2/0 ± 2/?35 1/0 ± 6/149 ميكرو گرم بر گرم وزن خشك و 15/7±91/42 گرم بر كيلوگرم وزن خشك رسوب به دست آمد. اين مقادير با متوسط غلظت عناصر فوق در رسوبات جهاني و ديگر مناطق داخلي و خارجي مقايسه و تجزيه و تحليل شد. بررسي آماري (ANOVA : Single Factor) نشان داد كه متوسط غلظت فلزات سنگين مس، سرب و آهن موجود در رسوب گذرگاه ها اختلاف معناداري دارند. دو عنصر سرب و آهن با ضريب هم بستگي 12/0- بيشترين هم بستگي را دارند و بعد از آن عناصر سرب و مس با ضريب هم بستگي1620/0 - قرار دارند. با توجه به ضريب هم بستگي منفي و معني دار بين اين عناصر مشخص مي شود كه منشا ايجاد فلزات سنگين مس، سرب و آهن در رسوبات يكسان است.

Abstract Background and Objective : In recent years, many industries activities such as refining crude oil, aluminum and zinc production, ship repair and construction, loading and unloading minerals and chemicals, as a development center in Bandar Abbas of southern Iran, has exacerbated the pollution and destruction of sensitive ecosystems of coastal region water. Therefore, determination of trace elements, making the harmful effects on marine ecosystems including aquatic and consequent effects, puts man’s life in sediments of coastal waters and which is important. Based on this research measurement of the amount of heavy metals Ni, Zn, Cu and Pb in coastal sediments is the target of Bandar Abbas area. Materials and Methods: All stages of sample digestion and sedimentation according to standard methods (MOOPAM) were performed. The amount of heavy metals Ni, Zn, Cu and Pb in coastal sediments by atomic absorption spectroscopy (AAS) was measured. Results : On this basis, the average concentration of heavy metals copper, zinc, nickel and lead in sediments, respectively 35.2 ± 0.2, 89.1 ± 0.3, 27.9 ± 0.3 and 149.6 ± 0.1 (?g g-1) dry weight sediment, has been calculated. These values mean concentrations of elements in the sediments are above the global and domestic and foreign regions standard. Conclusion: Statistical analysis (ANOVA: Single Factor) showed that concentrations of heavy metals copper, zinc, nickel and lead in sediment are significant differences between the crossings. Two elements lead and nickel with a coefficient of correlation 0.8368 have the highest range then respectively the elements lead and zinc with a coefficient of correlation 0.5270, nickel and copper with a coefficient of correlation 0.1722, nickel and zinc with a coefficient depends on 0.1704 and copper and zinc with correlation coefficient of 0.0890 are placed at the next step. The correlation coefficient between positive and significant lead and nickel, lead and zinc, nickel and copper, nickel and zinc finally determined that the source of pollution in the sediments of these elements is the same. Coefficient of negative correlation between different elements showed that the resource of the sediment for these heavy metals is the same.