تعيين ديدگاه‌ها، نگرش و رفتارهاي رانندگان تاكسي شهر ياسوج؛ گام اول در طراحي يك مداخله رفتاري مبتني بر بازاريابي اجتماعي

Formative Research to Study the Viewpoints, Attitudes and Driving Behaviors in Taxi Drivers of Yasuj: The First Step in Planning of an Intervention Based on Social Marketing Model

چكيده زمينه و هدف: طراحي مداخلات مبتني بر نظرات مخاطبان بدون شناسايي و تحليل عوامل مرتبط با رفتار و تعيين ايده اوليه مداخله ميسر نيست. هدف اين مطالعه تعيين ديدگاه‌ها، نگرش و رفتارهاي رانندگان تاكسي شهر ياسوج بود. روش بررسي: اين پژوهش مقطعي شامل دو بخش كمي‌و كيفي است كه بر روي رانندگان تاكسي خطي شهر ياسوج انجام شد. مطالعه كيفي از نوع پديدارشناسي و با روش بحث گروهي متمركز با 16 نفر از رانندگان تاكسي در قالب دو گروه و پيمايش كمي‌شامل سنجش نگرش و رفتارهاي خود گزارشي با استفاده از پرسشنامه، و ثبت رفتارهاي خطرناك حين رانندگي با چك ليست براي 260 نفر راننده انجام شد. داده‌ها با آماره هاي توصيفي و تحليلي تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: اكثر رانندگان نسبت به اجتناب رفتارهاي خطرناك رانندگي، نگرش مناسب داشتند. بيش از 80 درصد آنها اعلام كردند كه هميشه يا بيشتر اوقات از انجام رفتارهاي خطرناك رانندگي اجتناب مي‌كنند. مشاهده رفتارها مشخص كرد كه بيشترين فراواني رفتار خطرناك مربوط به نبستن كمربند ايمني در طول مسير است. نتايج بحث هاي گروهي متمركز در چهار تم اصلي و تعدادي زيرتم دسته بندي شد و راهكارهاي عمده پيشنهادي براي كاهش رفتارهاي خطرناك رانندگي، برگزاري جلسات آموزشي مداوم، اصلاح وضع خيابان ها، نظارت بيشتر پليس بر رانندگي آنها و استفاده از سرپرستان خطوط به عنوان افراد تاثيرگذار بر رانندگان تاكسي بود. نتيجه‌گيري: تعيين رفتارهاي خطرناك شايع تر رانندگي، توجه به نظرات و ديدگاه‌هاي رانندگان وانتخاب گروه‌هاي رانندگان براساس معيارهاي تاثيرگذار بر رفتار آنها، مي‌تواند اثربخشي مداخلات را براي كاهش رفتارهاي خطرناك رانندگي به دنبال داشته باشد.

Background & aim: Intervention programs based on audience comments without identifying and analyzing factors associated with behavior intervention to determine the basic idea is not possible. The aim of this study was to determine the attitudes, behaviors and attitudes of taxi drivers. Methods: This cross-sectional study consists of two parts: quantitative and qualitative that has done on taxi drivers in Yasuj linear. In qualitative part, data were explored from 16 drivers in two focal group discussions; and in quantitative survey, a questionnaire is used for measuring attitudes and self-reported behaviors and a checklist is used for recording observational behaviors of 260 taxi drivers. Data were analyzed using descriptive and inferential statistics. Results: Most drivers toward avoiding dangerous driving behaviors attitudes were favorable. More than 80% stated that they always or often avoid doing dangerous driving behavior. Observed behaviors indicated that the most frequent treatment-related hazardous unless safety belts along the way. Results of group discussions focused on four main themes were categorized into a number of sub themes and major strategies to reduce dangerous driving behaviors, training sessions, continuous improvement of streets, more police monitoring of their driving and line supervisors as individuals, would affect taxi drivers. Conclusion: Determination of the most common dangerous driving behaviors, the viewpoints of drivers and selection of drivers groups based on the criteria which influence their behavior, the effectiveness of interventions to reduce dangerous driving behaviors to be followed. Key words: Formative research, Risky driving behaviors, attitude, Taxi drivers, Social marketing