شناسايي عوامل موثر بر تقاضاي سفر به مشهد مقدس(كاربرد روش دو مرحله اي هكمن)

Recognition of Demand Factors for Domestic Tourists of MashhadUsing the two stage-model of Heckman

گردشگري مذهبي در ايران يكي از پر جاذبه ترين انواع گردشگري به شمار مي رود و شهر مشهد يكي از مهمترين مناطق در جذب اين نوع گردشگران است. اين شهر همه ساله بيشترين حجم مسافر داخلي را به خود اختصاص مي دهد. با توجه به اهميت شهر مشهد به عنوان يك قطب گردشگري و اقتصادي، پژوهش حاضر بر آن است تا عوامل موثر بر تقاضاي گردشگران داخلي به اين شهر را شناسايي و ميزان تاثير اين عوامل را بر تقاضاي سفر به شهر مشهد، برآورد نمايد. داده-هاي مورد استفاده در اين تحقيق، داده هاي جمع آوري شده توسط مركز آمار ايران در سال 1387 بوده كه تنها داده موجود در اين حوزه است. در تحقيق حاضر، تقاضاي سفر به مشهد با استفاده از روش دو مرحله اي هكمن برآورد شده است. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه دو عامل سن و مشكلات مالي با ضرايب منفي در تمايل خانوار براي انجام سفر، به طور كلي، موثر بوده است. عوامل قيمت كالاهاي موجود در سبد سفر و طبقه درآمدي خانوار مسافر با ضرايب منفي و عوامل نزديكي به مقصد سفر، درآمد سرپرست خانوار و تغييرات فصلي با ضرايب مثبت در تعداد سفر به مشهد مقدس تاثير داشته است. همچنين دو عامل قيمت و درآمد سرپرست خانوار با ضرايب مثبت و نزديكي به مقصد سفر با ضريب منفي بر ميزان مخارج صرف شده براي سفر به شهر مشهد موثر بوده اند. محاسبه كشش هاي قيمتي و درآمدي تقاضاي سفر به مشهد در نمونه مورد بررسي حاكي از آن بوده كه اين سفر همچون كالايي ضروري در سبد سفر خانوار تلقي شده است.

Introduction In many countries, tourism acts as an engine for development through foreign exchange earnings and the creation of direct and indirect employment. Tourism contributes 5% of the world’s GDP. It accounts for 6% of the world’s exports in services being the fourth largest export sector after fuels, chemicals and automotive products. Tourism is responsible for 235 million jobs or one in every 12 jobs worldwide (UN World Tourism Organization, 2012) . As Iranian economy is related to the oil industry which is a nonrenewable natural resource, concerning other economic sectors such as tourism is so important. One kind of tourism which is so popular in Iran is religious tourism. In some cases, the birth or demise places of religious figures are locations for tourists to visit. Countries, in which many of these places are located, are usually involved in attracting tourists and earning more income through offering various services to different tourist segments. It seems that the purposes of religious tourism inherently relate to religious beliefs and tenets.