پروژه باستان شناسي دشت مهران: زيستگاه هاي دوران آغاز شهرنشيني و شهرنشيني

The Archaeological Project of the Mehrān Plain: The Survey of the Initial Urbanization and

طي فروردين ماه سال 1389، بررسي باستان‌شناسي دشت مهران با هدف بازبيني بررسي‌هاي پيشين و به‌منظور شناسايي و ثبت محوطه‌هاي پيش از تاريخي مشهود انجام شد. پرسش و هدف اصلي از انجام بررسي، شناسايي و ارايه پراكندگي مكاني محوطه‌هاي پيش از تاريخ و بررسي و تحليل اين الگو به منظور ايجاد بستر براي مطالعات دقيق و گسترده باستان‌شناسي است. همان‌طور كه انتظار مي‌رفت، قابليت‌هاي پيش از تاريخي دشت بالا بود، به‌طوري‌كه، تعداد 36 محوطه باستاني اعم از محوطه باز، پناهگاه صخره‌اي و تپه شناسايي و ثبت شد؛ از بين محوطه‌هاي شناسايي شده تعداد 15 محوطه مربوط به دوران پيش از تاريخ (روستانشيني تا شهرنشيني) مي‌باشند كه در اين مقاله به بحث در مورد دوره‌هاي زيست‌گاهي اين محوطه‌ها طي دوران آغاز شهرنشيني و شهرنشيني پرداخته مي‌شود. در مجموع مي‌توان6 محوطه را به دوران آغاز شهرنشيني و 9 محوطه را به دوران شهرنشيني نسبت داد. بررسي‌هاي انجام يافته در اين محوطه‌ها حاكي از برهم‌كنش جوامع پيش از تاريخ دشت مهران با فرهنگ‌هاي پيش از تاريخي خوزستان، دهلران و بين‌النهرين هستند. الگوي پراكندگي محوطه‌هاي شناسايي شده در دوران آغاز شهرنشيني، ظهور و وجود يك مركز بزرگ در دشت را براي اولين‌بار نشان مي‌دهد كه در دوره پسين يعني شهرنشيني به مركزي بسيار بزرگ تبديل مي شود. از زيستگاه‌هاي شناسايي شده مدارك قوي دال بر توليد انبوه سازمان‌يافته و تخصصي به دست آمده است. در اين نوشتار ضمن معرفي محوطه‌هاي منسوب به دوران آغاز شهرنشيني و شهرنشيني و ويژگي‌شان، به الگوي پراكندگي و كاركردشان نيز توجه شده است. در پايان نيز با بررسي و برآورد داشته‌ها، راه‌كارها و نقطه نظراتي براي مطالعات تكميلي و دقيق‌تر آينده پيشنهاد شده است.

During the March of 2010, the archaeological survey of the Mehr?n Plain aiming to review the previous surveys, identifying and recording the Prehistoric sites was carried out. The main question and aim of the survey was to identify and mapping of the Prehistoric sites and to survey and analysis their distribution pattern making the suitable condition for more precise and extensive archaeological investigations. As expected, however, the prehistoric potential was great and high, as 36 sites, including open-air site, Rock- shelter and Mound were identified and recorded; of them, 15 sites were attributed to the Prehistoric times( Pre-Pottery Neolithic to the Urbanization Period) of which, the Initial Urbanization and Urbanization sites being discussed. Generally, 6 sites are attributed to the Initial Urbanization and 9 sites to the Urbanization Period. The undertaken investigations have revealed the strong interaction with the Prehistoric societies of the Khuzestan, Deh Luran and Mesopotamia. The settlement pattern of the sites by the Initial Urbanization has proved the existence of big center for the first time on the Plain. The identified sites have contains strong evidence on the mass production, craft specialization and highly-organized societies by the time. This article will introduce the sites attributed to the Initial Urbanization and Urbanization Periods, meanwhile their main characteristic, distribution pattern and function has been noticed. Finally, by studying and assessing of the identified sites, some directions and notes aiming to do more accurate investigations in the near future have proposed.