بررسي برخي از ويژگيهاي آت اكولوژي گونه گازرخ در جنوب ايران

Investigation on some autecology characteristics of Moringa peregrina (Forssk.) Fiori in south of Iran

پراكنش گازرخ در ايران محدود به هرمزگان و بلوچستان، حدفاصل بشاگرد تا مرز پاكستان بين دو حد? ارتفاعي100 تا 1500 متر از سطح دريا در نواحي كوهستاني و تپه‌ماهورها مي‌باشد. رويشگاه‌هاي گزروغن در ناحيه اقليمي صحارا- سندي واقع شده كه داراي تابستان‌هاي گرم، زمستان‌هاي معتدل بدون يخبندان، ميانگين بارندگي ساليانه 180-200 ميليمتر با بارش‌هاي تابستانه، ميانگين دماي ساليانه 27 درجه سانتي‌گراد و متوسط تبخير ساليانه 3448 ميليمتر مي‌باشد. گازرخ بيشتر در زون مكران بر روي تشكيلات زمين‌شناسي ترشياري و سازندهاي آنگهران، گوردك و ركشا ديده مي‌شود كه سنگ‌شناختي غالب آنها را ماسه‌سنگ شكافدار، شيل و شيست تشكيل داده و در مناطق مختلف كنگلومرا، سنگهاي دگرگوني، سنگ آهك، سنگهاي آذرين و بندرت مارن نيز در آنها ديده مي‌شود. خاك در اين تشكيلات داراي عمق كم تا متوسط و بافت آن متوسط تا به‌نسبت سنگين بوده و داراي اسيديته 98/7 و هدايت‌الكتريكي 78/1 دسي‌زيمنس‌ بر متر بوده و محدوديتي از نظر شوري ندارد. گازرخ يك گونه هميشه‌سبز بوده كه با آغاز بارشهاي پاييزي و كاهش شدت گرما، رشد رويشي خود را با رشد سرشاخه‌ها و برگ‌هاي جديد آغاز نموده و تا شروع گرما در بهار رشد آن ادامه پيدا مي‌كند. گلدهي آن از اواخر بهمن شروع شده و تا فروردين ادامه مي‌يابد. نيام‌هاي سبزرنگ از اواخر فروردين بر روي شاخه‌هاي انتهايي ظاهر شده و در نيمه دوم خرداد ميوه‌ها شروع به رسيدن نموده و در اواخر خرداد بذرها ريزش مي‌نمايند. وقوع بارندگي در طول دوره گلدهي، تلقيح گلها را با مشكل مواجه نموده و سبب اختلال در بروز ديگر مراحل فنولوژي در گياه مي‌شود. وابستگي گازرخ به نوع سازند زمين‌شناسي سبب شده تا رويشگاه‌ها حالت منقطع داشته باشند. پراكنش پايه‌ها در طبيعت داراي الگوي تصادفي بوده و تراكم آنها كم مي‌باشد. ميانگين تراكم درهكتار 29 پايه، متوسط ارتفاع 16/3 متر، ميانگين قطر تنه 6/29 سانتي‌متر و درصد تاج‌پوشش توده برابر 5/3 درصد مي‌باشد. البته زادآوري طبيعي خيلي بندرت مشاهده مي‌شود. اغلب پايه‌ها مسن تا ميانسال بوده و بعلت كهولت سن و همچنين تنش‌هاي محيطي مانند سرماهاي ادواري و قطع درختان، خيلي از پايه‌ها فرم درختچه‌اي و شاخه‌زاد بخود گرفته‌اند. واژه‌هاي كليدي: فنولوژي، صحاري- سندي، پراكنش، جنگل‌شناسي

Moringa peregrina is a tree or shrub componend sub-tropical vegetation and extending from Dead sea and is scattered in Red sea and spread throughout northern Somalia and around the Arabian Peninsula to mouth of the Persian Gulf, Oman, UAE, Iran, Pakistan. In Iran it is limited to Hormozgan and Sistan&Balochestan provinces within Bashagard area to Pakistan and Iran boundary 100 to 1500 m. above sea level on mountain and foothills regions. The habitate of Moringa peregrina is locatated in Sahara- Sindian climatic region with hot summer, moderate winter and no frozen period, Mean annual rainfall 180-200 mm, Mean annual temperature 27?C, Mean annual evapo-transpiration 3448 mm. Moringa often occupy Makran geological ranges, tertiary geology structural unit and Angohran, Roksha, Dar pahn and Guredak complexes. Stands parent material conclude sandstone, shale and mudstone. some time conglomera, limstome, volcanic and metamorphic stones present in bed rock. The results of soil analysis showed the soil texture in most stands is sandy- loam but in some stands are sandy-clay-loam, acidity is 7.98 and electric conductivity 1.78 des/m and no salt. M. peregrina is a evergreen plant and its growth therm is started in autumn when proper temperature and enough rainfall are occured، leaf buds begin to sprout and primary leave appear. These leaves are short-lived and start to fall in May when temperature go warm. White and pink flowers appear in February and March. Pod-like and green fruit appear on young branches in April and May. Fruit ripening start simultaneously maturity dates in July and seed are starting to drop in August. Rainfall during the Flowering time is induced the flowers are not inoculated and other phonological phases are affected. Dependence between Moringa and geological formation caused habitates are discontinuous mode. Individual distribution pattern in stands level is random pattern. Mean of density was about 29 trees in hectar, d.bs. 29.6 centimeter, height was 3.16 meter and canopy cover 3.5% which are different in stands. Most trees are middle-aged to older and due to aging and environmental stresses as well as frosting periodic , most of Moringa is reformed to shrub and coppice type Key words: Autoecology, Moringa pregerina, Phenology, Sahara-Sindian, distribiution, silvicultur.