روابط آلومتريك به‌منظور برآورد زيتوده چهار گونه صنوبر در استان چهارمحال و بختياري

Allometric equations for estimating biomass in four poplar species at Charmahal and Bakhtiari province

اندوخته شدن كربن در زيتوده گياهي ساده‌ترين و به لحاظ اقتصادي عملي ترين راهكار براي كاهش دي‌اكسيد كربن اتمسفري است. تحقيق حاضر در مورد چهار گونه صنوبر كاشته شده در ايستگاه تحقيقات صنوبر بلداجي واقع در استان چهارمحال و بختياري انجام شده است. اين چهار گونه شامل دو گونه بومي استان يعني Populus alba و P. nigra و دو هيبريد P. alba × P. euphratica و P. euphratica × P. alba هستند. نمونه برداري از درختان به صورت تصادفي به تعداد 10 اصله درخت براي هر گونه (مجموعا 40 اصله) انجام شد. مشخصات درختان سرپا شامل قطر برابر سينه، ارتفاع و قطر تاج اندازه‌‌گيري و بعد درختان قطع ‌شدند. اجزاي مختلف درخت به تفكيك، خشك و توزين گرديدند. با استفاده از تحليل رگرسيون غيرخطي، زيتوده اندام‌هاي مختلف در مقابل متغير‌هاي مستقل مدل سازي شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه روابطي قوي براي برآورد ميزان زيتوده همه قسمت‌هاي درخت در هر يك از گونه‌ها قابل ايجاد است. در گونه‌هاي P. alba و P. alba × P. euphratica به‌ترتيب متغير مستقل قطر برابر سينه، در مقابل تمام متغير‌هاي وابسته (با ضريب تبيين 95/0) و تنه اصلي در مقابل پوست تنه اصلي (با ضريب تبيين 86/0)، مدل‌هايي را با دقت بسيار خوب ارايه نمودند؛ ولي در برابر ساير متغير‌هاي وابسته، مدل‌هايي با دقت متوسط ارايه گرديد. اين در حاليست كه در گونه‌هاي P. nigra و P. euphratica × P. alba ، متغير مستقل قطر برابر سينه، به هيچ وجه روابط خوبي به دليل چندشاخگي تنه اصلي در ارتفاع برابر سينه ارايه نداد؛ اما براي اين دو گونه، روابطي قوي در برآورد زيتوده براي قسمت‌هاي مختلف درخت به‌ويژه قسمت‌هاي چوبي بر اساس قطر تاج (با ضريب تبيين 88/0) بدست آمد. واژه‌هاي كليدي: كربن، ارتفاع، قطر، تاج، رگرسيون، پوست

Carbon sequestration into plant biomass is an easiest and economically most practical way for dropping off CO2 from atmosphere. The current study was made for four poplar species, consisting of two natives (Populus alba and P. nigra) and two exotics (P. alba×euphratica and P. euphratica× alba), planted at Boldaji Experimental Station in province of Charmahal and Bakhtiari of I.R. Iran. Tree sampling was made randomly (10 trees for each species). After measuring the treeʹs characteristics including diameter at breast height (dbh), total height and crown diameter, they were felled down to measure the dry weight of different organs, including: (whole tree, trunk, main branches, twigs, leaf and bark of twigs and branches). The regression analysis was applied to find out relationships between mass production and poplar characteristics and to develop different allometry models between different organs and their carbon sequestration ability. The results showed that there are significant correlations to predict biomass for the whole treeʹs organs at each species. The independent dbh values, in Populus alba and P. alba×euphratica demonstrated high correlation against all the dependent variables (R2=0.95). On the other hand, the main trunk weight was significantly correlated to bark weight (R2=0.86), showed high accurate models. In P. nigra and P. euphratica × P. alba, due to forked stems, dbh didn’t prove any correlation with the treeʹs characteristics. At the same species, on the other hand, crown diameter was correlated to carbon sequestrated amount on all portions of the trees (R2=0.88). The research showed also significant priority of woody organs in comparison to leaf and twigs, when the prediction of the carbon storage is scheduled. Key words: Carbon sequestration, regression, height, diameter, crown, bark.