تغييرات تنوع گونه اي بعد از آتش سوزي در جنگلهاي زاگرس (مطالعه موردي جنگلهاي مريوان)

Alteration of plant diversity after fire in Zagros forest stands, case study: Marivan forests

گياهان در عرصه طبيعت همواره در معرض آسيب هاي طبيعي و غير طبيعي قرار دارند. آتش سوزي هاي طبيعي و ايجاد شده توسط بشر باعث تغييرات منظر و ايجاد يك آشفتگي اكولوژيكي مي شود كه بر چرخه طبيعي پوشش گياهي و ساختار اكوسيستم تاثير مي گذارد. در اين مطالعه يك شبكه آماربرداري 50* 50 متر طراحي و تعداد 30 قطعه نمونه 10 آري به شكل دايره براي گونه هاي چوبي و تعداد 30 قطعه نمونه 4 متر مربعي براي گونه هاي علفي در هر دو منطقه آتش سوزي شده و شاهد پياده شد و گونه هاي علفي برداشت گرديد و پس از شناسايي آنها با استفاده از فلورهاي گياهشناسي، شاخصهاي تنوع با استفاده از نرم‌افزار اكولوژيكي PAST مورد محاسبه قرار گرفت. سپس براي مقايسه پارامترهاي تنوع گونه اي دو منطقه از آزمونT غيرجفتي استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه از نظر ميانگين تعداد جست‌گروه در قطعه نمونه بين دو منطقه اختلاف معني داري وجود ندارد. براي گونه هاي چوبي شاخص‌تنوع سيمپسون و شاخص تنوع شانون بين دو منطقه آتش سوزي شده و شاهد در سطح 95 درصد اختلاف معني دار را نشان داده و مقادير اين شاخص ها در منطقه آتش سوزي شده بيشتر از منطقه شاهد بود. شاخص غناي مارگالف اختلاف معني دار را بين دو منطقه آتش سوزي شده و شاهد نشان مي دهد، به‌طوري‌كه غناي گونه ها در منطقه آتش سوزي شده بيشتر بوده است. مقايسه تعداد گونه هاي علفي در قطعه نمونه اختلاف معني داري را در سطح 95 درصد بين دو منطقه آتش سوزي شده و شاهد نشان داد. اختلاف مقدار شاخصهاي تنوع شانون و سيمپسون و شاخص يكنواختي و همچنين اختلاف شاخص غناي مارگالف براي گونه‌هاي علفي بين دو منطقه آتش سوزي شده و شاهد معني دار نبوده، درحالي‌كه اختلاف شاخص غناي منهينيك بين دو منطقه معني دار بود و در منطقه شاهد بيشتر از منطقه آتش-سوزي شده است. واژه‌هاي كليدي: جست گروه، شاخص تنوع سيمپسون، شاخص تنوع شانون، شاخص غناي مارگالف، شاخص يكنواختي

Natural plants are under risk of natural and human damages. Natural and human-made fires can change landscape and cause ecological disturbance, which can affect nature cycle of plant cover and ecological structure. The systematic random sampling method (50 x 50 m. network) was applied in two forest sites (each 15 hectares) at Marivan forests of Kurdistan province of Iran (burned and control) to layout 30 circular 2.5 acre and 30 four m-2 sampling plots on the burned and the control sites, for wooden and herbaceous plant species, respectively. Diversity, richness and evenness indices were calculated and compared, using the PAST software and Unpaired T- test method. The results showed that there was not significant difference between the two sites in respect to average sprout clumbs per plot. There were significant differences between the two sites (? < 0.05) in respect to Simpson and Shanon diversity and Margalev richness indices for the wooden species, in which they were greater in burned site than in the control site. There was significant difference (? < 0.05) between the two sites in respect to the herbaceous species density per plot. There were not significant differences between the two sites for the herbaceous species in respect to Shanon and Simpson diversity indices, evenness index and Margalev richness index, whereas there was significant difference between the sites for Menhinick richness index, in which it was greater in the control than in the burned site. Key words: Sprout clumb, Simpson and Shanon diversity indices, Margalev richness index, evenness index.