ارزش اثباتي كارشناسي در دعاوي كيفري (با نگاهي به حقوق فرانسه)

Judging demonstrability value in Criminal Cases Looking at the French law

كارشناسي عبارت است از تشخيص و تبيين امري كه مراجع قضايي، صلاحيت و توانايي اظهار نظر و نسبت به آن را ندارند. بر اين مبنا كارشناس شخصي است حقيقي كه در رشته خاصي تخصص و تجربه داشته و خدمات او در اين رشته قابل استفاده باشد. نظر به ماهيت و هدف امور كيفري، كشف حقيقت در درجه اول اهميت قرار دارد. از جمله طرق كشف حقيقت در اين زمينه، ارجاع امر به كارشناس است. مقاله حاضر در دو بخش كلي تنظيم شده است. در بخش اول پس از تبيين مطالب و موضوعات مقدماتي مرتبط با كارشناسي، به تشريح مبناي كارشناسي مي پردازيم و در بخش دوم نيز رايجترين موارد ارجاع امر به كارشناس و مباني حقوقي مربوط به آن را تبيين مي نماييم. در ايران قانون كارشناسان رسمي مصوب بهمن ماه 1317 اصلاحي سال 1339 و آيين نامه آن مصوب 1318 را مي توان اولين قانوني دانست كه درباره كارشناسي وضع گرديد. اما در ميان بسياري از قوانين مي توان شاهد مقررات متعددي با موضوع كارشناسي بود كه در مقاله حاضر مورد تحليل قرار گرفته اند. در اين ارتباط مقررات قانون جديد آيين دادرسي كيفري فرانسه نيز به طور اجمالي بررسي شده است. منطوق برخي از مقررات فعلي و نظر برخي از حقوقدانان حاكي از اين است كه كارشناسي، قطعي و يقيني نبوده و ادعاي ترديد و خلاف در برابر آن مسموع است. پس كارشناسي از جمله امارات محسوب مي شود و ظن آور است. در عين حال، برخي از آراي صادره از ديوان عالي كشور و برداشت از مفهوم مخالف ماده 460 قانون آيين دادرسي مدني، جنبه دليل بودن كارشناسي را تقويت مي كند. از سويي ارجاع امر به كارشناس، يك تشخيص موضوعي و اصولاً بسته به نظر دادگاه است، اما هرگاه اثبات امري منوط به تشخيص كارشناس باشد قاضي بايد جهت رعايت حقوق دفاعي متهم و ساير جهات دادرسي، تقاضاي كارشناسي را بپذيرد. تشخيص وقوع جرم يا عدم آن، تعيين مسيوليت كيفري، تعيين مرتكب، ميزان مسيوليت كيفري، تعيين رابطه سببيت، چگونگي شخصيت متهم، تعيين مقصر، احراز مرگ و تشخيص زمان آن، تشخيص جنون و اختلالات رواني و... رايجترين مصاديق ارجاع امر كيفري به كارشناس محسوب مي شوند.

Judging is identification and explains of cases where jurisdictions do not competence and ability to comment on it. On this basis, the expert is a real person who has experience in specific fields and his services in this field are available and useful. Due to the nature and purpose of criminal affairs, the discovery of truth is first in importance. One of the methods for discovery of truth in this context is referred to the expert. The present paper is classified into two main parts. The first section, after explaining the basic subjects and issues related to Judging, explains the basis of judgment. Also the second section, explain the most common cases being referred to the expert and legal principles relevant to it. In Iran, the official experts law, that reformed in 1339, adopted February 1317 and its regulations adopted in 1318; can be considered as first legal that has approved about Judging. But among the many rules it can be seen several rules with Judgment subject that have been analyzed in this paper. In this regard, new law of French penal and legal procedures has been investigated briefly. The logic of some of the current regulations and the view of some lawyers suggested that judgment was not definite and certain and doubts and contrary against it is acceptable. So judgment is suspicious. However, some of the opinions issued by the Supreme Court and withdrawal of the opposite to the concept of Article 460 of the civil procedure law will strengthen the reason of being judgment. On the one hand, referred to the expert, is a subjective detection and primarily depended on the vote of court. But when expert diagnosis is essential for proving the subject, for respect the rights of the accuser›s defense and other aspects of the hearing; judge should accept the request for Judgment. Detection of crime or lack of it, determination of criminal responsibility, determination of the offender, the degree of criminal responsibility, determination of causality relationship, how the defendant›s character, verification of death and detection the time of death, diagnosis of dementia and psychiatric disorders and ... are the most common examples of criminal referrals to Judgment