بررسي سلسله مراتب شهري با مدلهاي كمي (نمونه موردي استان آذربايجان غربي)

An Analysis of Urban Hierarchy with Quantitative Models Case Study: West Azerbaijan Province

شبكه شهرهاي ايران دردهه 30 به دنبال دگرگوني شرايط اقتصادي و اجتماعي ايران كه ناشي از حاكميت الگوي برون‌زا بوده است، دچار تغييرات اساسي گرديده است و موجب پيدايش كلان شهرها، گسيختگي يا انفصال درشبكه‌هاي شهري شده و به مرور زمان و رشد جمعيت و پيامدهاي آن ايجاد نخست شهري و افزايش تعداد شهرها بوده است. اين گروه از شهرها، جايگاه يا مرتبه متناسب و كهكشاني خود در نظام سلسله مراتبي به زنجيره‌اي تغيير داده‌اند. اين مقاله به استفاده از مدلهاي كمي به بررسي سلسله مراتب شهري استان آذربايجان غربي مي‌پردازد. روش پژوهش دراين مقاله كمي - تحليلي مي‌باشد و با استفاده از نرم‌افزار Excel و نمودارها براي بررسي و تحليل اندازه و رشد شبكه شهري استان آذربايجان غربي ترسيم شده است. نتايج حاصل از پژوهش نشان مي‌دهد 1- نقاط شهري استان داراي روابط منظم و سيستماتيكي در مقايسه با الگوهاي مورد انتظار نيستند.2- توزيع فضايي شهرها در سطح نظام شبكه شهري استان آذربايجان شرقي متعادل نيست.

Iranʹs cities network have been changed basically for changing in economical and social situations of Iran at 30th decades. It stemmed from exogenous pattern domination and causing emergence of metropolis, separation in urban networks and their consequences are urban primacy and increasing in cities number for population growth and spending in time. These classes of cities have changed their positions from hierarchy system to chain system. This paper analyzes urban hierarchy of west Azerbaijan using quantitative models. The studyʹs methodology of this paper is quantitative-analytical and draws a series of graphs for analyzing of size and growth in urban network of west Azerbaijan province using Excel software. The results of this study show that: 1- The urban point of this province doesnʹt have regular and systematic relation in comparison with expected patterns. 2- Spatial disperse of cities are unbalanced in the level of urban network system of west Azerbaijan province.