بررسي و اولويت‌سنجي مخاطرات محيط طبيعي شهر زابل

Investigating and prioritizing the natural environmental hazards in Zabol city

امروزه با وجود پيشرفت فن‌آوري‌هاي نوين، مخاطرات محيط طبيعي در بسياري از شهرهاي دنيا هنوز حادثه‌ساز و بحران‌زا است. چنانچه به طور علمي هدف و اولويت مديريت امور اجرايي در جهت كاهش مخاطرات طبيعي تعيين و مشخص گردد، گام‌هاي موفق در برنامه‌ريزي مديريت بحران نواحي شهري تحقق بيشتري خواهد يافت. بر اين اساس، هدف تحقيق حاضر، شناخت، بررسي و الويت سنجي مخاطرات محيط طبيعي در شهر زابل مي‌باشد. روش تحقيق توصيفي – تحليلي و مبتني بر مطالعات اسنادي و بررسي‌هاي ميداني است. در تحقيق حاضر ضمن طرح مخاطرات طبيعي موجود در منطقه سيستان به طور جزيي‌تر اثرات مخاطرات طبيعي بر شهر زابل بررسي شده است. داده‌ها و اطلاعات مورد نياز با توجه به تجربيات بومي از طريق پرسشنامه‌ها استخراج گرديده و بر اساس اولويت‌هاي شهروندان راهبردهاي عمده تعيين و مشخص شدند. از مدل Topsis براي تعيين اولويت‌ها استفاده شده است، نتايج تحقيق نشان مي‌دهد؛ در منطقه سيستان عمده‌ترين مخاطرات طبيعي به ترتيب اولويت خشكسالي، طوفان، سيل و ماسه‌هاي روان مي‌باشند، مطابق محاسبات انجام شده در مدل Topsis، خشكسالي با 0.909 درصد به عنوان رايج‌ترين مخاطرات طبيعي براي شهر زابل است، همچنين تجربيات شهروندان بومي نشان مي‌دهد در صورت وقوع خشكسالي، مخاطرات طوفان و ماسه‌هاي روان تشديد مي‌گردد، در اين راستا، راهكارها و پيشنهادهايي ارايه گرديده است.

Nowadays, despite modern technology growth, natural environmental hazards still cause disasters and crises in many cities in the world. If the purpose and priority of executive affairs management for reduction of natural hazards are identified, successful outcomes will be achieved in planning urban disaster management. To this end, the present study has made an attempt to identify, study, and prioritize natural hazards in Zabol city. The research method was descriptive- analytic and it was conducted using documentation and survey. This study has paid attention to natural hazards in Sistan region as well as effects of natural hazards on zabol city. Considering the local experiences, the required data and information were obtained through questionnaires and major strategies were identified and determined based on citizens’ priorities. Topsis model was applied to determine priorities. Research results reveal that major natural hazards in Sistan region are drought, storms, floods and flow of sands respectively. Based on calculations in Topsis model, drought with 0.909 percent is the most common natural hazard in Zabol city. Moreover, experiences of local citizens indicate that hazards due to flood and flow of sand are aggravated in case of drought occurrence. In this context, guidelines and recommendations are presented.