بررسي اثر كودآبياري جويچه اي بر كارايي مصرف كود و آب، عملكرد و برخي صفات ذرت دانه اي

Effect of Furrow Fertigation on Fertilizer, and Water Use Efficiency, Yield and Yield Components in Corn (Zea mays L.)

آب و نيتروژن مهمترين عوامل محدود كننده موثر بر توليد محصولات كشاورزي در نواحي خشك و نيمه خشك هستند. بنابراين، افزايش كارايي مصرف آنها ضروري است. روش پخش كود نقش مهمي در افزايش كارايي مصرف آب و كود دارد. در اين پژوهش، به منظور مطالعه و بررسي اثر كودآبياري جويچه اي بر كارايي مصرف كود و آب، عملكرد و برخي صفات ذرت دانه اي رقم دابل كراس 370، آزمايشي به صورت فاكتوريل با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در دو سال زراعي روي جويچه هاي انتها باز با طول 165 متر در مزرعه 400 هكتاري موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر (كرج) انجام شد. فاكتور اول شامل چهار سطح آب: 60%، 80%، 100%، و 120% آبياري كامل و فاكتور دوم شامل چهار سطح كود: شاهد بدون كود، 60%، 80% و 100% توصيه كودي به روش كودآبياري مي باشد. تيمارهاي 16 گانه با روش معمول پخش كود (عرف منطقه)، مقايسه ميانگين شدند. كود مصرفي در تيمارهاي كودآبياري طي چهار تقسيط مساوي (قبل از كاشت، مرحله هفت برگي، مرحله ساقه رفتن و مرحله سنبله دهي) و در روش پخش سطحي مطابق با عرف منطقه در دو تقسيط مساوي (قبل از كاشت و مرحله هفت برگي) اضافه گرديد. نتايج نشان داد كه در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معني داري در عملكرد دانه، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، قطر ساقه در سطوح مختلف كود و آب وجود داشت. با افزايش مقدار كود، كارايي مصرف آب و كود به ترتيب افزايش و كاهش يافت. با افزايش مقدار آب تا سطح 100 درصد كارايي مصرف نيتروژن افزايش و از آن به بعد كاهش يافت. بيشترين عملكرد و برخي صفات ذرت (ارتفاع بوته، طول و عرض برگ و …) در تيمار 100 درصد نياز آبي اتفاق افتاد. هرچند در بيشتر موارد بين سطوح آب 120%، 100% و 80% تفاوت معني دار وجود نداشت. ولي از لحاظ رتبه بندي، سطح آبي 80% همواره بالاتر از سطح 120% قرار داشت. بنابراين، به منظور افزايش سطح زير كشت، سطح آبي 80% توصيه مي شود. كودآبياري باعث افزايش عملكرد و كارايي مصرف آب و كود گرديد. بيشترين و كمترين كارايي مصرف آب به ترتيب در تيمارهاي W80%N100% و W100%N60% با مقادير 05/2 و 62/0 كيلوگرم بر متر مكعب بدست آمدند. بيشترين و كمترين كارايي مصرف كود به ترتيب در تيمارهاي W100%N100% و تيمار عرف منطقه با مقادير 2/30 و 8/5 كيلوگرم بر كيلوگرم بدست آمدند. تابع توليد ذرت دانه اي بر حسب دو متغير نيتروژن مصرفي و آب آبياري به صورت يك تابع درجه دوم تعيين شد.

Water and nitrogen are two main limiting factors affecting agricultural production especially in arid and semiarid regions. Therefore, an improvement in the efficient use of these elements is indispensably needed. The method of fertilizer application affects water and fertilizer use efficiencies. The main objectives followed in this study were to investigate the effect of furrow fertigation on Fertilizer Use Efficiency (FUE), Water Use Efficiency (WUE), yield as well as yield components in a corn crop. A field experiment was carried out in furrows of 165 m length in Karaj. Corn hybrid 370 Double Cross was planted in a factorial experiment, based upon a randomized complete blocks design of replicates. Four levels (0, 60, 80 and 100%) of the recommended fertilizer along with four levels (60, 80, 100, and 120%) of the required irrigation water were applied. The 16 treatments were compared with the conventional traditional fertilizer application method. Fertilizer applications were carried out in four critical stages of the crop growth (before cultivation, seven leaf stage, shoot bearing stage as well as flowering stage) as for fertigation treatments vs. application at two stages (before cultivation and seven leaf stage) as for the traditional method. Results indicated that the effects of different water and fertilizer levels were significant on yield components. Water Use Efficiency (WUE) was significantly affected by nitrogen application rate, while water treatments significantly affecting fertilizer use efficiency. An increase in fertilizer use increased water use efficiency. Reciprocally, an increase in water level to 100% of ETC resulted in an increase in fertilizer use efficiency. The highest yields were obtained from the full irrigation treatments (W100%). Since efficiency differences among W120%, W100% and W80% were not significant (P=0.05), and because W100% efficiency came out to be always higher than W120%, the treatment of W80% was recommended as the optimum water level for the arid and semi arid regions. The maximum and minimum WUEs were 2.24 and 0.66 (kg/m3) respectively in W80%N100% and W100%N60%, treatments. The maximum and minimum FUE efficiency figures 29.85 and 8.52 (kg/kg) for W100%N100% and the traditional method, respectively. The production function for corn, as based on consumed water and nitrogen uptake, took a quadratic form.