مكانيابي مراكز تجاري نوين شهري در نواحي شهري با استفاده از مدل تحليل سلسله مراتبي (AHP) (نمونه موردي : نواحي 3 گانه شهرداري سقز)

The New Shopping Center Site-selection in Urban Areas by Using AHP Model; Case Study: City of Saghez

امروزه مكانيابي كاربري هاي شهري با استفاده از GIS در برنامه ريزي شهري از اهميت زيادي برخوردار مي باشد. كاربري تجاري يكي از اين كاربري هاي مهم شهري است كه ساير فعاليت هاي شهري را نيز تحت تاثير قرار مي دهد. مراكز تجاري نوين يكي از زيرمجموعه هاي كاربري تجاري است كه به صورت مجتمع هايي متشكل از صدها مغازه و واحدهاي تجاري- خدماتي در سطح نواحي شهر مكانيابي و طراحي مي شوند. شهر سقز در استان كردستان، با بيش از 130 هزار نفر جمعيت در سال 1385 داراي 3 ناحيه شهرداري مي باشد كه فقدان مراكز تجاري مناسب در آن موجب افزايش هزينه هاي دسترسي به خدمات شهري و ركود نسبي در نواحي مختلف شهر شده است. بدين منظور، تحقيق حاضر سعي دارد با تبيين شاخص هاي مناسب و با بهره گيري از سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي به مكانيابي مراكز تجاري نوين در نواحي سقز بپردازد. در اين راستا، معيارهاي مناسب با مطالعات اسنادي تدوين و با استفاده از مدل AHP مكان هاي مناسب در هر يك از نواحي شهرداري براي استقرار كاربري مذكور انتخاب شده اند. نتايج حاصل از تحقيق بيانگر آنست كه الگوي توزيع مراكز تجاري موجود در شهر سقز متناسب با اصول و معيارهاي شهرسازي نبوده و ايجاد مراكز تجاري نوين شهري با بهره گيري از قابليت هاي GIS در نواحي 3گانه شهر سقز مي تواند به توزيع بهينه مراكز تجاري در شهر و خدمات رساني مناسب به شهروندان كمك كند.

In the modern urban planning using GIS for land use analysis is usual and efficient. Distribution of shopping centers as one of urban land uses plays important role in urban planning and its rearrangement. It seems that using the AHP extensions for site-selection of new shopping centers can aid improve urban structures and increase urban efficiency. The main goal of this research is to survey and analyze suitable locations for constructing new shopping centers in Saghez. The city has located in Northwest of Kordestan province and its population is 131329 based on the report of Iranian Census Center in 1385. Majority of the residents do not have proper access to high quality shopping centers and therefore the current research aims to use AHP topropse new shopping centers locations in Saghez. The results of this research show that the distribution of shops and commercial centers in this city have not adapted with urban planning standards and construction of new shopping centers in districts 3 of Saghez city would provide optimal distribution of commercial centers, and improve accessibility and proper services for residences in city.