زمينه ها و موانع تعامل جمهوري اسلامي ايران با همسايگان در حوزه قفقاز جنوبي

فروپاشي اتحاد شوروي مهم‌ترين رخداداد ژيوپليتكي پس از فروپاشي امپراتوري اتريش – هنگري و اضمحلال عثماني بوده است. براي جمهوري اسلاميايران بطور مشخص فروپاشي شوروي به منزله پايان تهديد همسايگي با ابر قدرتي محسوب مي شد كه در بسياري از سالهاي حياتش چه به عنوان امپراتوري تزاري و چه به عنوان حكومت شورايي سياسي خصمانه، مداخله گرانه و حتي گسترش طلبانه را نسبت به ايران اتخاد كرده بود. از اين رو به جرات مي‌توان فروپاشي شوروي را به عنوان رفع يكي از تهديدات تاريخي امنيتي ايران قلمداد كرد. با اين وجود تحول ژيوپلتيك مزبور موجد پاره اي تهديدات امنيتي نيز براي ايران بوده است كه در نوشتار حاضربه پاره اي از آنها در حوزه قفقاز جنوبي اشاره خواهيم داشت. تحليل سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در منطقه قفقاز جنوبي با توجه به جايگاه ژيوپلتيك ايران و سابقه طولاني حضور سياسي - فرهنگي ايران در منطقه قفقاز، پيوندهاي تاريخي ايران با كشورهاي اين منطقه و وجود فرصتها و تهديداتي كه در اين حوزه جغرافيايي از ناحيه كشورهاي منطقه و بازيگران رقيب پيراموني و قدرتهاي مداخله گر فرامنطقه اي متوجه ايران مي گردد از ضرورت و اهميت برخوردار است.