بررسي جوانه‌زني گياه جو در محلولNaCl+CaCl2 ، آب شور طبيعي و خاك شور

Barley seed germination in NaCl + CaCl2 solution, natural saline water and saline soil

جو گياهي مقاوم به شوري است كه مي‌تواند در شرايط شور محصول نسبتاً زيادي توليد كند. شوري خاك معمولاً مانع جذب آب توسط بذرهاي جو مي‌شود و جوانه‌زني و استقرار گياهچه را به تاخير مي‌اندازد. اغلب پژوهش‌هاي مرتبط با جوانه‌زني، در محلول‌هاي شور و نه در خاك‌هاي شور انجام شده است. حال آنكه در شرايط واقعي مزرعه‌، شوري خاك جوانه-زني بذر را كنترل مي‌كند. به منظور بررسي اثر شوري بر روند جوانه‌زني بذرهاي گياه جو، سه آزمايش جداگانه طراحي و اجرا شد. در اين آزمايش‌ها، جوانه‌زني در محلول‌هاي NaCl + CaCl2، آب شور طبيعي و خاك شور بررسي شد. رقم انتخاب شده براي اين آزمايش جو تروپي بود كه يك رقم بهاره مي‌باشد. آزمايش‌ها در قالب طرح كاملاً تصادفي با 13 تيمار شوري و 3 تكرار انجام شدند. تيمارهاي شوري در هر سه آزمايش شامل EC صفر (شاهد)، 5 ،7 ،9 ،11 ،13 ،15 ،17 ،19، 21 ،23 ،25 و 27 دسي‌زيمنس بر متر بودند. شمارش بذرهاي جوانه زده با فواصل زماني مشخص انجام و تا هنگامي ادامه يافت كه يا همه بذرها جوانه بزنند و يا تعداد بذرهاي جوانه زده در دو شمارش متوالي ثابت بماند. سپس، سرعت جوانه‌زني بذرها محاسبه شد. نتايج نشان داد كه با افزايش شوري، درصد جوانه‌زني بذرها و سرعت جوانه زني كاهش مي‌يابد، ليكن اين كاهش در آب شور طبيعي بيشتر از محلول NaCl + CaCl2 است. در شوري‌هاي بيشتر، سرعت جوانه زني كاهش يافت و اين امر زمان لازم براي جوانه‌زني را افزايش داد. نتايج آزمايش جوانه‌زني در خاك نيز نشان داد كه بذرها فقط تا تيمار 13 دسي‌زيمنس بر متر، جوانه‌زني قابل قبولي دارند و از آن به بعد درصد جوانه‌زني به شدت كاهش مي‌يابد به گونه‌اي كه در تيمار 23 دسي‌زيمنس بر متر بذرهاي جو جوانه نزدند. اين پديده به دليل اثر پتانسيل ماتريك خاك بر جذب آب توسط بذرها افزون بر اثر اسمتيك محيط شور ريشه است.

Barley (Hordeum vulgare) known as a tolerant plant to salinity and has capability to produce reasonable yield under saline conditions. Salinity decreases water uptake by seeds and can lead to delay in germination and seedling establishment. To investigate the effect of salinity on barley germination, three different experiments were carried out in completely randomized design through 13 treatments each with three replications. In these experiments, germination process was studied within three different media including NaCl+CaCl2 solution, natural saline water and natural saline soil. Studied variety was the spring variety, Tropy. The salinity levels in all experiments were consisted of control (0.005), 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25 and 27 dS.m-1. The germinated seeds were counted at designated time intervals and continued up to full germination or until the consecutive counting were the same. The number of germinated seeds as well as the germination rates were then calculated and analyzed. The results indicated that by increasing salinity, both percentage and rate of germination decreased. There were further reductions in natural saline water than the NaCl+CaCl2 solution. In higher salinity levels, the germination rate was decreased, while the required time for germination has increased. Seeds were germinated in all salinity treatments within the NaCl+CaCl2 solution. But in the soil medium, germination was successful up to 13 dS.m-1 and the germinated seed numbers were rapidly reduced such that in 23 dS.m-1 treatment no seed was germinated. This observation can be attributed to the fact that in the saline soil medium, the matric potential is also reducing the seed water uptake.