بررسي اقتصادي جايگزيني خودروهاي فرسوده سنگين ديزلي مسافربري در ايران

An Economic Analysis of Old Heavy Duty Passenger Diesel Vehicles Replacement in Iran

وسايل نقليه سنگين ديزلي سهم قابل توجهي از مصرف سوخت‌هاي فسيلي را به خود اختصاص داده‌اند. با بررسي متوسط سن اين دسته از ناوگان مشخص مي‌شود كه از خودروهاي سنگين بيش از عمر مفيد آنان بهره‌برداري مي‌شود. بنابراين، مصرف سالانه نفت‌گاز در اين بخش داراي يك روند صعودي بوده و با توجه به ثابت‌ماندن قيمت فروش داخلي نفت‌گاز در مقايسه با افزايش قيمت واردات اين فرآورده، دولت سالانه يارانه فزاينده‌اي را براي اين فرآورده پرداخت مي‌كند. با توجه به اينكه كاهش مصرف سوخت مورد توجه دولت قرارگرفته است، يكي از روش‌هايي كه دولت مي‌تواند براي تحقق اهداف خود از آن استفاده‌كند، جايگزيني خودروهاي فرسوده ديزلي است. در اين پژوهش با ارايه روش‌هاي مختلف از رده خارج‌كردن و جايگزيني خودروهاي فرسوده سنگين ديزلي مسافربري شامل اتوبوس و ميني‌بوس، توجيه‌پذيري اقتصادي آن از ديدگاه دولت را مورد بررسي قرار داده و كاهش در مصرف سوخت و انتشار آلاينده‌هاي زيست‌محيطي نيز به‌عنوان فرضيه مد نظر قرار داده‌ايم. بر اساس نتايج به‌دست آمده و با توجه به ظرفيت توليد خودروسازان داخلي، تمامي اتوبوس‌هاي فرسوده را مي‌توان با استفاده از توليدات داخلي و تمامي ميني‌بوس‌هاي فرسوده را مي‌توان توسط تركيبي از خودروهاي وارداتي و داخلي در طول پنج سال جايگزين كرد.

The road transportation system has carried out a crucial role in goods and passenger transfer. One of the main problems in passenger transportation sector is high rate consumption of gasoil. This paper assesses the cost-benefit of older heavy-duty vehicle replacement with new vehicles in three different scenarios from the government’s view. The scenarios investigate the replacement of old heavy duty vehicles with domestic products, imported vehicles and the combination of domestic products and imported vehicles, respectively for a period of five years. According to the overall results, it is understood that from the view of the government, replacement of older buses with domestic products is suitable. Given that the annual production capacity of the other heavy-duty vehicles is less than the number of existing old heavy-duty vehicles, this segment should be replaced with domestic products and imported vehicles.