روابط بين «ويژگي‌هاي شناختي» و «پيكره‌بندي فضايي» محيط مصنوع، تجربه‌اي در دزفول

Relation between Cognitive Properties and Spatial Configuration of the Built Environment, Experience in Dezful

در يك محيط مصنوع شهري، از يك سو مردم براساس شناخت فضايي خود در محيط رفتار مي‌كنند؛ رفتار فضايي در تعامل با محيط در گرو اين شناخت است. از سوي ديگر، بسياري از مطالعات اشاره داشته‌اند كه پيكره‌بندي فضايي به‌عنوان مشخصه‌هاي رابطه‌اي بين عناصر فيزيكيمحيط، شناخت فضايي مردم را تحت تاثير قرار مي‌دهد. اين مقاله براساس روش‌شناسي پيشنهادشده، تلاشي است براي تبيينو فهم ويژگي‌ها و روابط بين شناخت فضايي و پيكره‌بندي فضايي محيط مصنوع در سه محله از بافت قديم شهر دزفول.شناخت فضايي محيط به‌وسيله روش نقشه‌پردازي شناختي از طريق كروكي‌پردازي و مصاحبه توام با پرسشنامه، براي سنجش بازنمايي‌هاي شناختي و مفهوم خوانايي محيط مطالعه شده و پيكره‌بندي فضايي به‌وسيله روش چيدمان فضا براي سنجش ويژگي‌هاي تركيبي محيط شامل پارامتر‌هاي هم‌پيوندي كلي، هم‌پيوندي محلي و اتصال و پارامتر‌هاي تفسيري وضوح و رابطه جز با كل، مطالعه شده است.به‌منظور دستيابي به اهداف پژوهش، روش‌هاي تحليلي‌توصيفي با استفاده از نقشه‌هاي به‌دست‌آمده و روش‌هاي مطالعات همبستگي آماري بين پارامترهاي كيفي شناخت فضايي و پارامتر‌هاي كمّي پيكره‌بندي فضايي استفاده شده‌اند. مفهوم خوانايي نيز، به‌عنوان پارامتر تفسيريِ كيفي محيط در ارتباط با ويژگي‌هاي پيكره‌بندي فضايي مورد تحقيق واقع شده و شاخص آشنايي با محيط هم به‌عنوان متغير تعديل‌كننده مدّ نظر قرار گرفته شده است. استخراج داده‌هاي شناختي، تعيين ويژگي‌هاي فضايي كمّي محيط مصنوع دزفول و تبيين روابط بين آن‌ها از يافته‌هاي مهم اين پژوهش محسوب مي‌شوند. آزمودن روش‌شناسي ارايه‌شده با قابليت‌هاي تحليلي متنوع، ضمن ارايه توصيه‌هاي لازم براي پژوهش‌‌هاي بعدي از دستاورد‌هاي ديگر تحقيق مي‌باشند.

In an urban built environment, on the one hand people behave based on their spatial cognition of the environment; spatial behavior in interaction with the environment depends on the spatial cognition. On the other hand many researches have also pointed that spatial configuration as the relational characteristics of the physical elements of environment, influence on the spatial cognition. Based on the methodology proposed, this paper is an attempt to explain and understand the properties and relationships between spatial cognition and spatial configuration of the built environment in the three old Mohallas in Dezful. Spatial cognition by employing of cognitive maps through sketch mapping and interview associated with survey questionnaire for evaluation of the cognitive representations and the concept of legibility has been studied, and spatial configuration by space syntax method for measurement of syntactical properties including parameters of global integration, local integration, connectivity and interpretive parameters, intelligibility and synergy all in all have been studied. In order to achieve the research objectives, analytical / descriptive methods with obtained maps and methods of statistical correlation between the quality parameters of spatial cognition and spatial configuration quantitative parameters have been used. Also, The concept of legibility, as the quality interpretive of the parameter associated with the properties of spatial configuration has been investigated, and the familiarity with environment is also considered as a moderating variable. Externalization Cognitive data, determination of the quantitative spatial properties Dezful’s built environment and to explain relations between them as important findings of this research are considered. To examine the proposed methodology with a variety of analytical capabilities, while offering recommendations for future research include investigation of other achievements.