ساخت‌ عاملي و ويژگي‌هاي‌روان‌سنجي «مقياس بازخورد نسبت به بيماري» (IAS) در نمونه‌هاي ايراني

Factor Structure and Psychometric Properties of the Illness Attitude Scale (IAS) for Iranian Samples

هدف اساسي پژوهش حاضر، وارسي ساخت عاملي و جنبه‌هاي روان‌سنجي «مقياس بازخورد نسبت به بيماري» (IAS) است. بدين‌خاطر پس از انجام مراحل مقدماتي و رفع مشكلات احتمالي، وارسي اين مقياس در سه مطالعه انجام پذيرفت: در مطالعه‌ي اول، با اجراي مقياس بر روي 929 دانشجوي دانشگاه شاهد كه به شيوه نمونه‌برداري خوشه‌اي انتخاب شده بوند، ساخت عاملي اين ابزار با استفاده از تحليل عاملي موازي، بررسي گرديد. در اين مطالعه، IAS در قالب 5 عامل مفهوم‌سازي شد: «ترس از بيماري و ناخوشايندي»، «فراواني درمان»، «باورهاي خود بيمارپندارانه وآثار نشانه»، «رفتار سلامتي» و «هراس از مرگ». در مطالعه‌ي دوم، پايايي ابزار با استفاده ازمحاسبه آلفاي كرونباخ وضريب پايايي به روش بازآزمايي (با فاصله 15 روز) و ميانگين همبستگي بين آيتم‌ها، بررسي شد؛ نتايج حاكي از مناسب بودن پايايي ابزار مذكور در نمونه مورد مطالعه است. در مطالعه سوم نيز به وارسي اعتبار تشخيصي و سازه IAS پرداخته شد. نتايج تحليل‌هاي اعتبار تشخيصي نشان داد كه 4 عامل «ترس از بيماري و ناخوشايندي»، «فراواني درمان»، «باورهاي خودبيمارپندارانه و آثار نشانه» و «رفتار سلامتي» توانست به طور معناداري، بيماران داراي مشكلات روان‌شناختي را از آزمودني‌هاي سالم متمايز كند. اين نتيجه بيانگر اعتبار تشخيصي مناسب اين 4 عامل است. در بررسي اعتبار سازه مقياس مذكور نيز، همبستگي گشتاوري پيرسون بين نمرات مقياس IAS با سه مقياس ديگر يعني مقياس خودبيمارپنداري MMPI-2، خرده مقياس شكايات جسماني SCL-90-R و خرده مقياس نشانه‌هاي بدني GHQ محاسبه شد. نتايج اين تحليل‌ها نيز حاكي از اعتبار سازه مناسب عامل‌هاي IAS، به استثناي عامل هراس از مرگ است. در مجموع نتايج مطالعه كنوني شواهدي براي صحت ساخت عاملي و پايايي قابل قبول عامل‌هاي IAS ارايه مي‌دهد. ضمن اين كه اعتبار عوامل اين مقياس به استثناي عامل هراس از مرگ نيز در مطالعه تاييد شد.

Present research aimed to explore factor structure and psychometric properties of the Illness Attitude (IA) Scale. The study is therefore, performed through three stages. In the first stage, for parallel factor analysis, 929 Shahed University students, selected through cluster sampling, filled out the questionnaire during the academic year 2001-2002. At this stage, the IA scale conceptualized as a five – factor measure; i.e. fear of illness and disease, frequency of treatment, hypochondriacally beliefs and symptom effects, health behavior, and thanaphobia. In the second stage, the reliability of the scale was measured by determining Cronbach Alpha and reliability coefficient by test-retest and mean inter-item correlation. Results showed an appropriate reliability for the scale. The third stage of the study focused on discriminant and construct validity of IAS scale. Results showed that the following four factors; fear of illness and disease, frequency of treatment, hypochondriacal beliefs and symptom effects, and health behavior, can significantly discriminate psychological patients from healthy subjects which is considered as an appropriate discriminant validity of these four factors. In order to determine the construct validity of IAS Scale, Pearson’s Product-Moment correlation between this scale and three other scales; i.e. hypochondriacal subscale of MMPI-2, Bodily complaints subscale of SCL-90-R and bodily symptoms subscale of GHQ was calculated. The result indicated an appropriate construct validity of the IAS factors except for the thanaphobia factor. As a result, the present research provides the evidence for rightness of factor structure, and the acceptable reliability of these factors, as well as emphasizing the validity of the factors except the thanaphobia factor.