كنكاشي در رابطه بين نخست شهري و توسعه اقتصادي بررسي تجربي ميان كشوري

Probing the Relationship between Urban Primacy and Economic Development: A Cross-country Analysis

بر اساس باور رايجي از سال هاي دهه 1960 ميلادي، متاثّر از نظريه هاي توسعه قطبي و تعادل اقتصادي نيوكلاسيك، نظام هاي فضايي ملّي در تحوّلي پوينده و همگام با رشد و توسعه اقتصادي، تا تحقّق يك سلسله مراتب متعادل و كارا از اندازه شهرها، پنداشته شده اند. به اين صورت كه، در مراحل نخستين توسعه، رشد اقتصادي يك كشور منجر به تمركز منابع و جمعيت در معدود شهرهاي اصلي (موسوم به «نخست شهرها») مي گردد و پس از تجربه تمركز شهري فزاينده، مرحله بعدي توسعه آغاز مي گردد كه طي آن، رشد و بزرگي اقتصاد ملّي تا حدّ مكفي و مطلوب، همراه با زيان هاي اقتصادي ناشي از تجمّع بيش از حد، ازدحام، و اثرات بيرونيِ نامطلوب در نخست شهرها منجر به كاهش تدريجي شدّت تمركز و «نخست شهري» مي شود. پژوهش هاي سري زماني و ميان كشوري متعدّدي، بر اساس اين مدل غيرخطّي (به شكل U وارونه) و مدل يكسويه منفي پيشنهاد شده توسط برخي از پژوهشگران، با استفاده از متغيّرهاي مختلفي به عنوان شاخص هاي نخست شهري و توسعه اقتصادي، صحّت وجود مدل هاي مزبور را مورد بررسي و آزمون قرار داده اند. ليكن ماحصل اين پژوهش ها، تاكنون متناقض و بي نتيجه بوده است. اين مطالعه سعي در واكاوي اين موضوع و بررسي هر دو مدل مزبور دارد. بدين منظور، جهت كنترل اعوجاجات ناشي از تنوّع شاخص هاي نخست شهري و توسعه كه در مطالعات پيشين مورد استفاده قرار گرفته اند، از 8 شـاخص نخست شهري و 3 شاخص توسعه 67 كشور جهان در سال 2000 ميلادي بهره گرفته شده است. مجموعه نتايج آزمون هاي آماري و مدل هاي رگرسيوني اين مطالعه، حاكي از آن است كه دليلِ آماري معني داري در تاييد وجود رابطه ميان كشوري بين نخست شهري و توسعه اقتصادي وجود ندارد.

According to a prevalent belief since the 1960s, patterns of national spatial systems have been thought to be dynamically transmuted appropriate to the levels of national economic growth and development until a rather balanced and efficient hierarchy of city-sizes is realized. This evolutionary process can be divided into two significant phases backed by the theories of “neoclassical economic equilibrium” and “polarized development”. That is, at the initial phase of development, economic growth essentially leads to resources and population concentration in a few core cities entitled “primate cities.” After that, in the second phase of development, sufficient degree of economic expansion would lead to gradual reduction of “urban primacy” through dispersion of growth factors and population throughout the nation. In view of economic principles, the aforementioned dispersive process would inevitably come to pass as a result of emerged diseconomies arising out of excessive agglomeration, congestion, and negative externalities within the primate cities. Based on this “nonlinear (inverted U-shape) model” and the “negative unidirectional relationship” suggested by some researchers, numerous time-series and cross-country studies using various indexes have investigated the existence and behavior of the mentioned interrelation. But upshot of these researches is contradictory and inconclusive until now. We aim at elucidating and probing into this disputation. So, for controlling the distortions caused by the diversity of primacy and development indexes employed in previous studies, we use 8 primacy indexes and 3 development indexes of 67 countries in the year 2000. Our statistical tests with varied (unidirectional and nonlinear) mathematical functions reveal that, aggregately, there is not any significant “cross-country” relationship between urban primacy and economic development.