بررسي تركيبات شيميايي و ويژگي هاي بيومتري الياف در تنه و مخروط درخت كاج تدا در منطقه گيلان

Comparative study of chemical components and morphological features of trunk and cone fibers from loblolly pine grown in Gilan province

اين تحقيق با هدف مقايسه تركيبات شيميايي و ويژگي هاي بيومتري الياف (طول– قطر– ضخامت ديواره الياف) و ضرايب مشتق شده از آنها بر روي تنه درخت و مخروط گونه كاج تدا منطقه آستارا استان گيلان انجام شده است. ديسك‌هايي از تنه درخت و چند عدد مخروط به طور كاملاً تصادفي انتخاب و بعد تركيبات شيميايي آن از طريق استانداردهاي آيين‌نامه TAPPIو ويژگي‌هاي بيومتري به روش فرانكلين اندازه‌گيري و ضرايب بيومتري آنها نيز محاسبه گرديد. تجزيه و تحليل آماري نتايج اين بررسي نشان داد كه ميانگين سلولز در تنه درخت 83/54 درصد و در مخروط 75/26 درصد، ليگنين در تنه درخت 57/32 درصد و در مخروط 34 درصد و مواد استخراجي در تنه درخت در الكل 92/0 درصد، در استن 97/1 درصد و در آب 04/7 درصد و در مخروط كاج در الكل 1 درصد، در استن 45/2 درصد و در آب 28/7 درصد بوده است. براساس نتايج آزمون چند دامنه‌اي دانكن، بين ميوه و تنه درخت به غير از ضريب درهم‌رفتگي در ساير خصوصيات مورد مطالعه اختلاف معني داري در سطح 5 درصد وجود داشت. از نظر طول، قطر، قطر حفره‌سلولي و ضريب‌نرمش يا انعطاف‌پذيري، تنه درخت كاج تدا داراي مقادير بيشتري نسبت به ميوه بوده و از نظر ضريب رانكل ميوه نسبت به تنه برتري داشت. واژه‌هاي كليدي: كاج تدا، مخروط كاج، تركيبات شيميايي، ضريب درهم‌رفتگي، ضريب انعطاف‌پذيري، ضريب رانكل.

The purpose of this study was to compare the chemical compositions and biometric features of stem and cone fibers (length, diameter, and wall thickness) and the derived coefficients of loblolly pine (Pinus taeda) in Astara district, Gilan province. Discs from stem and cone were randomly taken and the chemical compositions and biometric features were measured employing the TAPPI standard test methods and Franklin macerating technique, respectively. The biometric coefficients were estimated as well. Statistical analyses of the results indicated that the average cellulose content in stem and the cone were 54.83% and 27.57%, respectively. Lignin was estimated to be 32.57% in the stem and 34% in the cone. Furthermore, extractives soluble in ethanol, acetone and water from stem wood were measured as 92%, 1.97% and 7.04% respectively. The relevant values for pine cone were 1%, 2.45% and 7.28%, respectively. According to the results of statistical analysis, there was significant difference (?=5%) between the results measured from cones and the stem except for the slenderness ratio. Regarding the length, diameter, lumen diameter and flexibility factor, the P. taeda stem possesses a higher value compared with cone and the runkel ratio was higher in cones compared to stem. Key words: Chemical compositions, pine cone, slenderness ratio, flexibility ratio, runkel ratio.