ز رپيهوين تا سياوش (تحليل اسطوره شناختي ساختار آييني داستان سياوش بر مبناي الگوي هبوط ايزد رپيهوين و آيين‌هاي سالانه مرگ و تولد دوباره در فرهنگ ايران)

From Rapihwin to Syavash: A Mythological Analysis of Syavash Story

آيين‌هاي سالانه مرگ و تولد دوباره خداي نباتي، هسته اي بنيادين در فرهنگ‌هاي پيش‌تاريخي و بستري بوده است كه عاشقانه هاي تراژيكي را با محوريت بغ بانوي باروري يا جانشين انساني اش و ايزد- قهرمان شهيدشونده همتاي او سامان داده است. اين روايات ارتباطي تناتنگ با اولين تفكرات ذهني بشر درباره چرخه زمان، تسلسل ادوار تقويم و اعتقاد به تكرارپذيري مرگ و تولد طبيعت در نقاط عطف اين چرخه دارد. اين روايات الگويي جهاني دارد كه در ادبيات حماسي فارسي با داستان سياوش و سودابه و در پيشينه اساطيري اين داستان با اسطوره هبوط ايزد رپيهوين به زير زمين (همراه با زمستان) و نقش او در حفظ زايايي زمين و گرماي آب‌ها و خروج او (همراه با بهار و بازگشت خرمي به طبيعت) مرتبط است؛ بخش اول اين الگو با هجرت و مرگ سياوش و بخش دوم با بازگشت كيخسرو سنجيدني است.

In the prehistoric cultures, the annual ritual of death and re-birth of the vegetation god is a fundamental myth of the tragic romance about the relationship between the god and the fertility goddess or her human counterpart and her mate: the martyr lord- hero. Such accounts are closely linked with the early man’s thoughts concerning time cycle, the cyclical sequence of the calendar and the belief in the repeatability of the nature’s cycle of death and birth. These narratives have a universal pattern and in Persian epic poetry are connected with the story of Syavash and Sudabeh, primarily originating from the mythological account of the same story. The story is connected with the myth of Rapihwin’s descent into the underground (along with Winter) and his role in the preservation of nature, the warmth of waters and the fertility of earth and his subsequent return (along with Spring and rejuvenation of nature). The first part of this pattern is comparable with migration and mortality of Syavash and the second part with the return of Kai Khosrow.