بررسي تبادلات آبي و نفوذ جبهه آب شور درياچه اروميه به آبخوان‌هاي همجوار

Assessment of Urmia Lake Water Interactions and Saltwater Intrusion to Surrounding Aquifers

درياچه اروميه تحت تاثير عوامل مختلف، طي 10 سال اخير شاهد كاهش تراز سطح آب بوده است. در تحقيقات متعددي دلايل اين مسيله بررسي شده است، ولي با وجود اهميت ذخاير باارزش آب زيرزميني، كمتر به آن پرداخته شده است. به‌همين دليل در اين تحقيق منابع آب زيرزميني همجوار درياچه اروميه به‌عنوان يكي از منابع مهم تامين آب منطقه بررسي شده است. با توجه به افزايش بهره‌برداري آب زيرزميني، با افزايش سطح زير كشت و متعاقب آن حفر چاه‌هاي متعدد در اين منطقه، اين آبخوان‌ها در معرض هجوم آب شور قرار گرفته‌اند. در اين تحقيق به‌منظور بررسي تغييرات آب زيرزميني ورودي به درياچه، موقعيت خطوط تراز و به‌منظور تحليل تبادلات آبي با درياچه، تغييرات شوري آبخوان‌ها در دو دوره زماني بررسي شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد تكيه بر مقدار متوسط پارامترهاي آب زيرزميني مانند شوري، نتايج دور از واقعيتي را نشان مي‌دهد. از طرف ديگر، در آبخوان‌هاي مهاباد، تبريز، آذرشهر، شبستر- صوفيان و عجب‌شير جهت جريان آب زيرزميني تغيير كرده است و وسعت زيادي از اين آبخوان‌ها نيز با هجوم آب شور مواجه شده‌اند. ازاين‌رو آبخوان‌هاي بررسي‌شده از لحاظ شدت افزايش شوري در سه گروه بحراني، در آستانه وضعيت بحراني و نرمال دسته‌بندي شد. همچنين نتايج نشان داد آبخوان‌هاي شرق درياچه نسبت به آبخوان‌هاي غربي وضعيت بحراني‌تري دارند و در برابر تخريب كيفي آسيب‌پذيرترند.

In the last decade, the water level of Urmia Lake has experienced a dramatically drop. Although the causes of this lose have been investigated, the significance of groundwater supplies had not been concerned so much. In the present research, groundwater resources around the Lake were explored as its water supplier. The number of wells and groundwater withdrawal has been increased because of cultivation, dry farming, and agricultural activities growth; so aquifers of this area have been affected by saltwater influx. In this research, water surface contours used for evaluation of the Lake’s groundwater inflows fluctuation and changes of aquifers’ salinity were assessed for (the Lake) water interactions in two periods (2001 and 2011). According to the results, in Mahabad, Tabriz, Azarshahr, Shabestar-Soofian and Ajabshir aquifers the groundwater flow direction has changed from lake to aquifer.This means that the groundwater boundary input from these aquifers to the Lake are cut down. Large parts of aquifers around the Lake have been subjected to saltwater influx by change of groundwater flow direction whereas electrical conductivity of Tabriz, Miandoab, Kahriz and Shiramin aquifers increased considerably. In conclusion, eastern aquifer situations are more critical than western ones and highly vulnerable to quality degradation.